Psychiatrie op de schop
We zijn welvarender maar ook mentaal ‘zieker’ dan ooit. 42% van alle Nederlanders zou ooit in zijn leven lijden aan een psychische stoornis. Een miljoen ondergaan jaarlijks een behandeling hiervoor. De wachtlijsten groeien explosief en de budgetten blijken steeds weer onvoldoende. De hoogleraar psychiatrie Damiaan Denys vraagt zich af of de psychiatrische wetenschap niet meer ziek is dan de bevolking. Hebben we langzamerhand niet te maken hebben met een graf dat de psychiaters zelf gegraven hebben?
Wat is psychisch ziek? Het simpelste antwoord is dat wat psychiaters ziek noemen en wat ze als zodanig omschreven hebben in hun diagnostisch handboek, de DSM. In de DSM-5 (2016) staan ongeveer 400 diagnostische labels, tegen 250 in de DSM-III (1983). Hoe kan dat? Is het leven zo veel moeilijker geworden? Heeft de mensheid het verleerd om op eigen kracht om te gaan met lijden? Is onze tolerantie voor ‘zielenpijn’ verlaagd? Worden levensproblemen tegenwoordig sneller gemedicaliseerd dan vroeger. Denk aan het toenemend aantal kinderen met een ‘rugzakje’.
Twee hoogleraren psychiatrie suggereren oplossingen voor bovengeschetste problematiek die weliswaar diametraal staan op elkaar.
Damiaan Denys pleit ervoor het vakgebied psychiatrie los te koppelen van aanverwante geesteswetenschappen, zoals psychologie en sociologie. De psychiater kan zich dan richten op ernstige neurobiologische aandoeningen en kan de zorg voor welzijn en geluk aan andere disciplines overlaten.
Jim van Os pleit richt zich niet primair op de DSM-diagnose, maar op de hulpvraag van de patiënt en/of zijn systeem, om samen met hen te kijken hoe daarin voorzien kan worden. Het diagnostisch label (DSM) biedt daarvoor vaak onvoldoende houvast. Behandelen van psychiatrische stoornissen leidt immers zelden tot genezing. Het focus ligt vaker bij het leren leven met de beperkingen die de ziekte met zich meebrengt.
- Probleemstelling
- Psychiatrische epidemiologie
- Psychiatrische diagnostiek
- De deskundigheid en het werkterrein van de psycholoog.
- Verschil tussen een psychiatrische en een somatische diagnose
- Natuurlijke en kunstmatige soorttermen in de diagnostiek
- De geschiedenis, de opbouw van de DSM
- Het groeiend aantal diagnosen in de DSM en de mogelijke oorzaken
- De exponentiele vraag naar psychiatrische hulp en de wachtlijsten
- Psychiatrie op de schop
- Oplossingsstrategie Damiaan Denys
- Oplossingsstrategie Jim van Os
Docent
Prof. dr. Frank Kortmann is emeritus-hoogleraar psychiatrie en transculturele psychiatrie, Radboud Universiteit Nijmegen. Docent post-doctorale opleidingen. Mental health consultant in verschillende niet-westerse landen, zoals Ethiopië, Afghanistan, Kososvo, Jemen. Psychotherapeut van niet westerse tbs-patiënten in de Pompe Kliniek Nijmegen.
Praktische informatie
3 dinsdagen
15, 22, 29 oktober
10.30-12.15 en 13.15-15.00 uur
Leiden, in een collegezaal
Hoorcolleges met uitgebreid gelegenheid tot discussie en vragen.
Thuis 2 tot 4 uur lezen per bijeenkomst wordt aangeraden, maar is niet noodzakelijk.
Er is geen voorkennis noodzakelijk.
Powerpoints worden ten dele na het college ter beschikking gesteld.
Aanbevolen literatuur
Damiaan Denys, Het tekort van het teveel, Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam 2020 (nieuwkosten ca. € 25,-)
Jim van Os, De DSM-5 voorbij. Een persoonlijke diagnostiek in een nieuwe ggz, Diagnosis Uitgevers, Leusden, 2014 (nieuwkosten ca. € 30,-)
Colleges € 247,- (incl. koffie/thee)
Aanmelden
U krijgt de mogelijkheid te betalen via Ideal, credit card of door middel van een factuur.
U ontvangt na verzending van een ingevuld formulier een bevestiging, zodat u kunt controleren of de aanmelding is verwerkt.
De mogelijkheden om aan te melden met korting of met een fanpas voor grootverbruikers/veelplegers vindt u op de pagina Aanmelden.