Mossen in kunst, tuin en natuur
Wie de schoonheid van mossen heeft ontdekt, zal zich niet gauw meer ergeren aan mosgroei in het gazon. Over de nederige groene plantjes zijn geweldige verhalen te vertellen: hun ontstaan, hun gebruik in de tuinkunst en de beeldende kunst, en hun belang voor de biodiversiteit in de stad. Er valt nog veel aan mossen te ontdekken. In deze korte HOVO cursus komen wetenschappelijk onderzoek, evolutie, maar ook kunst aan bod.
-
evolutie van mos (c) Cunie Sleijpen -
Japanse tuincultuur, foto Paul Mannix_(bron: Wikimedia Commons) -
Bosgrondje- Otto Marseus van Schrieck 1678 -
Mossen in de stad, foto Hortus botanicus Leiden
Evolutie van mos, door Arend Wakker
Mossen zijn de oudste overgebleven landplanten. Hun ontstaan is mede mogelijk gemaakt door de ontwikkeling van een rechtopstaande sporofyt en sporen die tegen droogte bestand zijn, zodat ze voor hun verspreiding minder afhankelijk zijn van water. Geoloog Arend Wakker ontwikkelde zich de afgelopen jaar zich tot plantenkenner en natuurdocent. Hij vertelt het verhaal van de mossen levendig, steeds met de nieuwste inzichten en aan de hand van vele voorbeelden. Na de koffiepauze gaat u met Arend en met oud-hoofd collectiebeheer en mossenliefhebber Gerda van Uffelen de tuin in.
Mossen in de Japanse tuincultuur, door Carla Teune
Veel tuiniers vinden mos in hun tuin heel vervelend en halen het weg. In Japan daarentegen wordt al eeuwenlang getuinierd met mos. Maar ook het maken van een miniatuur mostuintje wordt in Japan veel gedaan, het maken van een mosbal ter bescherming van plantenwortels, een Kokedama, is populair. Carla Teune, oud-hortulana van de Leidse Hortus, vertelt er meer over.
Mossen in de kunst, door Renske Ek, conservator tuinen Het Loo
Kunstenaars hebben mossen afgebeeld en toegepast in hun werken, en doen dat nog steeds. Renske Ek laat zien wat er aan moois met mossen is gemaakt en vertelt over de achtergrond. En zij blikt terug op haar eigen afstudeeronderzoek naar epifyten in tropisch regenwoud, waaronder mossen.
Mossen in de stad, door PhD kandidaat Tim Claerhout
Welke ‘verborgen’ organismen leven in de stad? Hoe kunnen we deze benutten om bomen beter te laten groeien, beton aantrekkelijk voor groen te maken en hittestress te meten? Gaan stadsbewoners milieubewuster handelen als ze hun tuinen wilder laten groeien en meer weten over wat er allemaal leeft? Een breed consortium doet momenteel onderzoek om deze vragen te beantwoorden. PhD kandidaat Tim Claerhout belicht zijn onderzoek naar de rol van mossen en korstmossen in de stad.
Data, tijden, locatie
4 vrijdagen
3, 10, 17, 24 nov 2023
10.30-12.30 uur
(NB de Hortus hanteert andere tijdslots dan in de reguliere college-zalen)
locatie Tuinkamer Hortus botanicus Leiden;
maximum aantal deelnemers 30
Docenten

Arend Wakker is van origine geoloog maar heeft zich ontwikkeld tot plantenkenner en botanisch rondleider. Bij het IVN Amsterdam is hij natuurgids en docent.

Carla Teune is oud-hortulana en actief vrijwilliger bij de Hortus botanicus Leiden. Ze geeft lezingen en rondleidingen en is een vraagbaak voor musea als het gaat om bloemen op schilderijen.

Renske Ek is tropisch bioloog, actief in botanisch onderzoek, met specialistische kennis op het gebied van historische plantencollecties. Zij is curator Tuinen bij Paleis Het Loo.

Tim Claerhout is PhD-kandidaat bij de Hortus botanicus Leiden. Hij werkt aan mossen en korstmossen in het kader van het Hidden Biodiversity project.
Hoorcollege gevolgd door practicum of rondleiding.
Thuis 2 tot 3 uur lezen/studeren per bijeenkomst.
Geen voorkennis vereist, De colleges zijn bedoeld voor mensen met een brede interesse in kunst en cultuur, en basaal begrip van de biologie.
Literatuurlijst voor wie verder wil lezen.
PDFs van de Powerpoints na elk college.
Colleges € 160,- (incl. koffie/thee)