eDNA Citizen Science

Hoe kunnen we biodiversiteitsverlies volgen op de snelheid en schaal die nodig is om onze ecosystemen te beschermen? Het eDNA Citizen Science-project combineert geavanceerde omgevings-DNA-technologie met burgerwetenschap om bewoners, gemeenschapsgroepen en lokale organisaties in staat te stellen aquatische en terrestrische biodiversiteit in hun buurt te monitoren.

Omgevings-DNA (eDNA) zijn genetische sporen die organismen achterlaten in water, grond en lucht en die kunnen onthullen welke soorten aanwezig zijn zonder wilde dieren te vangen of te verstoren. Door burgers te trainen om eDNA-monsters te verzamelen met behulp van eenvoudige, gestandaardiseerde kits, kunnen we biodiversiteitsgegevens verzamelen over veel grotere gebieden dan traditionele wetenschappelijke onderzoeken toelaten.

Het Citizen Science Lab leidt de gemeenschapsbetrokkenheid en co-creatie-aspecten van dit innovatieve project, en werkt samen met bewoners rond Leiden's voorgestelde "Tweede Groene Ring" en burgerinitiatieven om ervoor te zorgen dat het onderzoek hun prioriteiten en zorgen adresseert. Deelnemers helpen bij het ontwerpen van onderzoeksvragen, verzamelen monsters, en gebruiken de resulterende gegevens om lokale natuurbeschermingsacties en stedelijke planningsbeslissingen te informeren.

Het project werkt op twee schalen: een pilotfase gericht op Leiden's groen-blauwe raamwerk en biodiversiteitscorridors, gevolgd door een landelijke "eDNA Bioblitz" waarbij vrijwilligers in heel Nederland worden betrokken via gevestigde netwerken zoals RAVON. Deze aanpak toont aan hoe burgerwetenschap zowel wetenschappelijk onderzoek als gemeenschapsrentmeesterschap van lokale omgevingen kan transformeren.

Door middel van co-evaluatiemethodologieën en participatieve workshops zorgt het CSL ervoor dat diverse gemeenschapsstemmen zowel het onderzoeksproces als de acties die eruit voortkomen vormgeven, waardoor echte partnerschappen ontstaan tussen wetenschappers, beleidsmakers en bewoners die werken aan natuurgezonde steden.

Onder leiding van Dr. Kat Stewart (Instituut voor Milieuwetenschappen, Universiteit Leiden) met Margaret Gold (Citizen Science Lab) die stakeholder-betrokkenheid coördineert. Ondersteund door NWA Groene Route financiering.