Academie voor de Rechtsstaat
De stikstofcrisis, de coronapandemie, de klimaatcrisis, de toeslagenaffaire; een opeenstapeling van crises zet democratische instituties in toenemende mate onder druk.
We lijken langzaam maar zeker af te stevenen op een crisis van de democratische rechtsstaat. Om het tij te keren is een gedegen kennis en inzicht in het functioneren van de rechtsstaat onontbeerlijk. Het draait daarbij nooit alleen om een effectieve en efficiënte overheid. Het gaat vooral ook om een rechtsstatelijk, transparant, zorgvuldig, legitiem en daarmee gezaghebbend openbaar bestuur.
Om de weerbaarheid van de democratie te vergroten is kennis en diepgaand inzicht in de beginselen van de rechtsstaat en hun werking in de praktijk van groot belang. Met de Academie voor de Rechtsstaat biedt het Centre for Professional Learning van de Universiteit Leiden in nauwe samenwerking met het Montesquieu Instituut een stevige basis in de grondbeginselen van de democratische rechtsstaat voor iedereen die een rol speelt binnen het openbaar bestuur of daar intensief mee te maken heeft, zoals bijvoorbeeld ambtenaren, medewerkers van politici en journalisten. De opzet van de Academie voor de Rechtsstaat is tweeledig.
Basiskennis
Enerzijds biedt de Academie voor de Rechtsstaat de hoognodige constitutionele basiskennis. Denk bijvoorbeeld aan de legitimiteit van het handelen van de staat, het legaliteitsbeginsel, het beginsel van de ministeriële verantwoordelijkheid, de scheiding en spreiding van machten, de onafhankelijke rechterlijke macht, de vrije media en het borgen van individuele grondrechten en vrijheden voor burgers.
Praktische dilemma's
Daarnaast werkt de Academie aan het vergroten van inzicht in de dilemma’s in de praktijk. Want maar al te vaak werkt het ene recht nadelig voor het andere recht. Hoe daarmee om te gaan vraagt om diepgaand begrip van het recht en de werking van onze democratie, en een doorleefd besef van de precaire balans tussen de spanningen die inherent zijn aan de democratie.
De Academie voor de Rechtsstaat organiseert vanaf eind september 2023 een leergang waarin professionals met deze twee zaken –basiskennis en praktische dilemma’s– aan de slag gaan. Vijf fysieke ontmoetingen van een hele dag in Den Haag, het hart van onze rechtsstaat, vormen de kern van de leergang. Deelnemers werken aan actuele casuïstiek waarin dilemma’s rond de rechtsstaat een gezicht krijgen. Wetenschappers bieden naast de basiskennis ook reflectie op de casuïstiek vanuit diverse disciplines. Naast de feitenkennis van de rechtsstaat, leren de deelnemers met verschillende achtergronden elkaars perspectief op de rechtsstaat beter begrijpen. Op deze manier bouwt de Academie mee aan het doorbreken van scheidslijnen die het functioneren van de democratische rechtsstaat bemoeilijken. Naast de fysieke ontmoetingen is een digitale leeromgeving een belangrijke component van de Academie voor de Rechtsstaat.
De leergang is bedoeld voor hoger opgeleide professionals, die uit hoofde van hun functie onderdeel uitmaken van, en/of een bijdrage leveren aan het functioneren van de Nederlandse democratische rechtsstaat. Het streven is om elke lichting van deelnemers aan een programma, totaal bestaand uit 20 à 25 personen, samen te stellen uit deelnemers met diverse achtergronden, zoals beleidsadviseurs, juridische adviseurs, politieke adviseurs en journalisten. Hierdoor leren mensen met verschillende functies en daarmee samenhangend perspectief op de Rechtsstaat van elkaar.
Het docentencorps bestaat enerzijds uit wetenschappers van het Montesquieu Instituut, die zich vanuit diverse disciplines met de rechtsstaat bezig houden (zoals bestuurskunde, rechtsgeleerdheid, politicologie en geschiedenis). Anderzijds worden ervaren praktijkdeskundigen ingezet om zowel academische diepte als toepassingsgerichtheid te bewerkstelligen.
Data voorjaar 2024:
- donderdag 4 april (middag)
- vrijdag 5 april
- vrijdag 26 april
- vrijdag 17 mei
- vrijdag 7 juni
- vrijdag 28 juni
Kosten: €4.250,-
Locaties: Centrum Den Haag
Voor vragen over deze leergang kunt u contact opnemen met het Centre for Professional Learning
E: learning@fgga.leidenuniv.nl en T: 070 800 9504