Leiden University logo.

nl en

Effatha-gebaren - Het ontstaan van een dialect in Nederlandse Gebarentaal

Effatha-gebaren is een met uitsterven bedreigd dialect binnen de Nederlandse Gebarentaal. Dit dialect ontstond op de protestantse dovenschool Effatha die in 1888 in Leiden werd opgericht. Later verhuisde Effatha naar Dordrecht, Voorburg en Zoetermeer.

In studiejaar 2018-2019 heeft Universiteit Leiden een traineeship project opgezet waarbij studenten de vroege geschiedenis van Effatha-gebaren in kaart hebben gebracht. Op deze webpagina presenteren wij de onderzoeksresultaten.

Poster over onderzoeksproject naar Effatha-gebaren

Samenvatting over het onderzoeksproject naar Effatha-gebaren op een Nederlandstalige poster

Inleiding

This video can not be shown because you did not accept cookies.

You can leave our website to view this video.

Onderzoeksvragen

This video can not be shown because you did not accept cookies.

You can leave our website to view this video.

Methode

This video can not be shown because you did not accept cookies.

You can leave our website to view this video.

Conclusie

This video can not be shown because you did not accept cookies.

You can leave our website to view this video.

Wat zijn nou die beroemde Effatha-gebaren? We hebben twee woordenboeken doorzocht die aangeven welke gebarenvariant waar gebruikt wordt; Handen uit de Mouwen (Dovenraad/NSDSK, 1988) en Gevoelsgebaren (NSDSK, 1993). We hebben deze woordenboeken uitgekamd op gebaren waarvan is aangegeven dat ze uniek voor Effatha zijn. Deze gebaren hebben we opnieuw opgenomen: klik hier om de filmpjes te bekijken.

We zijn benieuwd wat u ervan vindt: Ontbreken er echte Effatha-gebaren? Of is een gebaar niet uniek voor Effatha en wordt het ook elders gebruikt? Laat het ons weten via v.a.s.nyst@hum.leidenuniv.nl

Herkomst van het Effatha-gebaar MEISJES

This video can not be shown because you did not accept cookies.

You can leave our website to view this video.

In de interviews worden er verhalen verteld en komt het oude Effatha-gebaar "MEISJES" naar boven.

Oorspronkelijk verwijst dit gebaar naar de klederdracht (schort met bandjes) die alleen door meisjes gedragen werd. Het gebaar komt niet voor in verschillende oude woordenboeken. 

Herkomst van het Effatha-gebaar VADER

This video can not be shown because you did not accept cookies.

You can leave our website to view this video.

Oorsprong van het Effatha-gebaar "VADER" is "SIGAAR"

"Het was winter 1940, een strenge winter, nog voordat de oorlog (WO II) begon. De jongens (ik weet niet wie) hadden -om te pesten- een groot ijsblok gemaakt uit het water hiernaast en in de gang neergezet.

Vader Groenewegen (dat was nog vóór moeder Sijpkens) ontdekte het en vroeg boos wie dat had gedaan.

Allen natuurlijk ontkennen.

Vader Groenewegen werd er zo kwaad om en smeet zijn brandende sigaar op de vloer. Die vatte gelijk vlam."

Herkomst van het Effatha-gebaar WEEKEND

This video can not be shown because you did not accept cookies.

You can leave our website to view this video.

Van oorsprong is de betekenis van het Effatha-gebaar WEEKEND gerelateerd aan "tijdelijk naar huis gaan".

Kinderen van rijkere ouders konden wekelijks van vrijdag tot en met zondag naar huis gaan. Kinderen van armere ouders moesten echter op het internaat blijven of mochten bij een docent of klasgeno(o)t(e) thuis logeren.

 

 

 

 

De op de website vermelde woordenboeken laten de, op dat moment, vastgelegde gebaren zien. Gebaren veranderen in de loop van de tijd en kunnen per generatie verschillen. We blijven Effatha-gebaren verzamelen en analyseren op deze website en hopen op bijdragen van gebaarders, jong en oud.

 

This website uses cookies.