Werk aan de winkel
Voorbereiding en actieve deelname zijn in de bachelor helaas niet altijd vanzelfsprekend. De reviewcommissie van de midterm in 2022 constateerde dat de opkomst en actieve deelname van studenten in de Leidse bachelor betrekkelijk laag zijn. Dat vertaalt zich soms in een relatief lange studieduur en gering studiesucces. Dat ligt niet alleen aan sommige studenten, maar ook aan het onderwijs dat vrijblijvendheid vaak onbedoeld faciliteert. Werk aan de winkel dus!

Activerend, verdiepend en blended onderwijs
In de Kernvisie staat een groot aantal maatregelen dat moet leiden tot activerend en uitdagend onderwijs onder het motto ‘veeleisend helpen’. Toen in 2023 de Taskforce Kernvisie van start ging, was het meteen duidelijk dat activerend en verdiepend onderwijs een belangrijk doel zou zijn. Er werden zeven teams opgericht, waaronder team 2 voor activerend, verdiepend en blended onderwijs. Team 2 is vanaf dat moment druk bezig om ‘veeleisend helpen’ handen en voeten te geven.

Hete hangijzers
Daarbij ontdekten wij al snel twee hete hangijzers. Ten eerste de veronderstelling dat academisch onderwijs niet schools mag zijn. Ten tweede de veronderstelling dat hoe onderwijs wordt vormgegeven en gegeven onder de autonomie van hoogleraren en docenten valt.

Schools
Maar wat is schools eigenlijk? Waarom is dat op een universiteit vaak zo’n vies woord? In de Dikke van Dale staat bij het woord schools: “(negatief) waarbij je weinig of geen gelegenheid krijgt om zelfstandig te werken”. Dat hoort inderdaad niet bij goed onderwijs, ongeacht of dit nu academisch is of niet. Team 2 zoekt juist naar manieren om studenten tijdens het onderwijs eerder zelfstandig aan het werk te krijgen. Ons soms wat passieve en vrijblijvende onderwijs wordt activerender en daarbij is een goede voorbereiding en actieve deelname voor studenten geen vrijblijvende keuze meer. Helemaal niet schools dus! En het goede nieuws is dat heel veel vakken hier al volop mee bezig zijn en leuke en makkelijk toepasbare activerende werkvormen kennen. Daar bouwen wij op door. Team 2 ontwikkelt daarvoor een menukaart met verschillende activerende werkvormen, die op een relatief eenvoudige manier kunnen worden toegepast in het bacheloronderwijs. Daarover hoor je later meer.      

Autonomie
Dan dat andere hangijzer. Autonomie. Cru gezegd, die bestaat niet en heeft ook nooit bestaan. Autonomie in de betekenis van volledige zelfstandigheid kan namelijk niet in een logisch samenhangende opleiding die tot doel heeft studenten op te leiden tot een bepaald eindniveau. Dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid die ook verplichtingen met zich meebrengt voor ieder vak binnen die opleiding. Om bij mijn vakgebied (staats- en bestuursrecht) te blijven, geen autonomie dus, maar uiteraard wel vrij medebewind. Dat geeft veel, maar geen onbeperkte vrijheid. Activerend en uitdagend onderwijs is dan ook geen keuze, maar een noodzakelijke voorwaarde voor een vak in de bachelor. Maar hóe dat wordt ingevuld is aan de docenten. Onze menukaart schrijft dan ook niets voor, maar biedt (hopelijk) wel veel inspiratie en ruimte om een vorm te kiezen die goed past bij het vak en bij het docententeam.

Naast de menukaart is team 2 hard bezig met de zogenoemde integratiegroepen. Een nieuwe en aanvullende onderwijsvorm, die ook moet gaan bijdragen aan activerend en uitdagend onderwijs. Volgend jaar volgt eerst een pilot en daarna een verantwoorde en geleidelijke invoering in het onderwijs.

Mocht je nog goede ideeën hebben om ons onderwijs activerender en uitdagender te maken, dan horen wij die natuurlijk heel graag!

Rogier Kegge,
Teamvoorzitter team 2