Spinozalezing van de Nicaraguaanse schrijfster Gioconda Belli

De Universiteit Leiden kreeg door dit congres tevens de eer om in het Academiegebouw de spreker van de Spinoza-lezing te mogen ontvangen, lezing die jaarlijks door het Cervantes instituut in Utrecht en de Spaanse ambassade van Nederland wordt georganiseerd.

Deze werd dit jaar gegeven door de Nicaraguaanse dichteres Gioconda Belli (Managua, 1948), die bekend staat als een van de meest fervente stemmen van Latijns-Amerika. Haar werk karakteriseert zich door de nauwe relatie met de complexe Latijns-Amerikaanse geschiedenis – inclusief autoritaire regimes en gewapende strijd -, en door het feministische en politieke engagement van de schrijfster.

Lees hier het interview terug dat Nanne Timmer, Universitair Docent bij LUCAS, eerder hield met de schrijfster. De lezing van Belli vormde de feestelijke opening van het congres.

Kruisbestuivingen, besmettingen en contact in het Spaans

In de 10e editie  van het congres draaide alles om contact en besmetting tussen en vanuit de verschillende culturen waarbinnen Spaans gesproken wordt. Nadenken vanuit het “trans” impliceert een heroverweging van kruisbestuivingen en contacten, vanuit de grenzen, vanuit de periferie. Dit werd tijdens het congres onderzocht tijdens drie plenaire gesprekken, enkele parallelle panels en de lezingen van onze twee geweldige gastsprekers: Prof.dr. Margarita Mateo Palmer (Havana, Cuba, 1950) y Prof.dr. Sayak Valencia (Tijuana, Mexico, 1980).

Margarita Mateo is expert op het gebied van culturele interconnecties in de Cariben en postmoderne uitingen in Cuba. Zij opende het congres met de lezing, “Nombrar las cosas: avatares transhispánicos en Cuba” (De dingen bij hun naam: transhispanistische avatars in Cuba), waarin zij inging op het contact tussen verschillende talen en de misverstanden als gevolg van de ontmoeting tussen de Spaanse veroveraars en oorspronkelijke bewoners van de Cariben. Ook ging ze in op het syncretisme van de Afrocaribische cultuur. Zij liet zien hoe die creolisering van ritme, beeld en taal nog steeds zijn sporen achterlaat in de hedendaagse Cubaanse literatuur.

Sayak Valencia is een gerenommeerde onderzoeker binnen de Latijns-Amerikaanse kritiek, waar zij zich bezighoudt met theorie over “border studies” en het dekoloniaal feminisme. Zij nam ons mee in het domein van de discourse analyse met haar conferentie met de titel: “Verdaderamente radicales: los transfeminismos ante la sensibilidad regresiva y el conservadurismo anti-género en América Latina.”(Echt radicaal: trans-feminismes tegenover regressieve ontvankelijkheid en anti-gender conservatisme in Latijns-Amerika). In deze conferentie nodigde Valencia ons uit om na te denken over de invloed van anti-gender retoriek binnen het neoconservatisme en actuele ontwikkelingen rondom reactionair discours.

Transmaterialiteit, transmedialiteit en de vervaging van grenzen

In de diverse panels werd kritisch gekeken naar categorieën die doorgaans als vast en stabiel worden gepresenteerd. In meer dan 75 lezingen werden de grenzen bevraagd, vanuit verschillende contexten: geschiedkundig, literair, muzikaal, politiek, en nog veel meer. 

Zo was er onder andere een panel over ‘het lichaam en verzet: moeders en heksen in het werk van Latijns-Amerikaanse schrijfsters’, waarin werd gesproken over de intersectie tussen moederschap en het dekoloniaal feminisme in het werk van Mariana Enriquez, Fernanda Melchor, Mónica Ojeda y Cristina Peri Rossi.

Ook was er een panel over ‘raciale cartografieën: de Cariben en het geheugen’, waarin aandacht werd gevraagd voor schrijvers die bijna zouden zijn vergeten, zoals de Cubaanse Cristina Ayala en de Surinaamse Anton de Kom. Het hele overzicht met panels en lezingen is in te zien in het programma van het congres

Hartelijk dank en tot snel!

De AHBx bedankt het Leids Universiteits Fonds en Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS) voor het mogelijk maken van het congres. Eerdere edities van het congres zijn te bekijken via de volgende link: AHBx. De AHBx heeft ook een pagina op LinkedIn, waarop relevante informatie wordt gepubliceerd voor hispanisten binnen de Benelux.