De Nederlandse Onderzoeksschool voor Theoretische Fysica (DRSTP) heeft uitstekende rapportcijfers gekregen van een onafhankelijk internationaal comité. DRSTP is een school voor PhD-training die is ontstaan uit een samenwerking tussen de theoretische natuurkunde-afdelingen op zes Nederlandse universiteiten—waaronder…

In de geest van ‘eenheid door verscheidenheid’ is ons doel het bevorderen van inzicht in en waardering voor het wonder dat dezelfde natuurkundige wetten en wiskundige concepten van toepassing zijn op de hele natuur, van de grootste tot de kleinste energie- en lengteschalen. Wij streven naar de toepassing…

Promovendus Koen Schakenraad heeft de Lorentz Afstudeerprijs gewonnen, die de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) elk jaar uitreikt aan een recent afgestudeerde theoretische fysicus met een uitzonderlijk goede masterscriptie.

Paul Ehrenfest was als hoogleraar theoretische fysica een ‘katalysator van de wetenschap’. Begin vorige eeuw bouwde hij in Leiden een belangrijke onderzoeksschool op en onderhield hij levendig contact met collega’s als Niels Bohr en Albert Einstein. Marijn Hollestelle promoveert op het leven en werk…

Leidse natuurkundigen en pedagogen zijn partners in drie nationale samenwerkingsverbanden die vele miljoenen onderzoeksgeld krijgen van het ministerie van OCW. Het gaat om de Zwaartekrachtsubsidies voor nationale topconsortia. Van de 42 aanvragen zijn in totaal zijn zes projecten geselecteerd, die samen…

Theoretisch natuurkundige Stephen Hawking stierf op 14 maart in zijn woonplaats Cambridge aan de gevolgen van de spierziekte ALS. Hawking werd 76 jaar. Enkele Leidse wetenschappers blikken terug op het leven en de wetenschappelijke loopbaan van de wereldberoemde natuurkundige. ‘Hij was heel benaderbaar…

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek heeft een Rubiconsubsidie toegekend aan het onderzoeksproject van de Leidse natuurkundge Louk Rademaker. De subsidie stelt hem in staat onderzoek te doen aan een gerenommeerde onderzoeksinstelling in het buitenland.

Ons financiële systeem heeft complexiteitstheorie nodig om crises zoals die in 2008 te voorspellen. Een internationaal team van wetenschappers, waaronder Leids natuurkundige Diego Garlaschelli, stellen dit in een artikel in Science op 19 februari.

Boekpresentatie

Lezing, NGL-lezing

Op zoek naar de wortels van de werkelijkheid Voor de live colleges komt u op een wachtlijst. Voor de colleges in digitale vorm kunt u zich nog inschrijven.

Deze week wordt de eerste lezing verzorgd door bioloog Wouter Bruins, de haantjesredder. Met zijn bedrijf In Ovo stond Bruins deze week op de 16e plaats in de 'Duurzame 100' van dagblad Trouw.

Theoretisch fysicus Carlo Beenakker kwam een paar jaar geleden de Majorana-deeltjes op het spoor en inspireerde Leo Kouwenhoven van de TU Delft om ze te creëren in een supergeleidende nanostructuur. In 2012 lukte dit inderdaad, en dat was wereldnieuws. Maar er is nog veel werk nodig om meerdere Majorana-qubits…

De afdeling theoretische natuurkunde stelt deze lente Professor Tom Lubensky van de University of Pennsylvania aan als de 64e Lorentz-hoogleraar. Hij is een pionier op het gebied van theoretische fysica van zachte materie en winnaar van de prestigieuze Buckley Condensed Matter Prize. Tijdens zijn verblijf…

Astronoom Alexander Mushtukov, momenteel werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam, ontvangt een Veni grant van 250.000 euro die hij in Leiden gaat besteden. Onder supervisie van Simon Portegies Zwart zal Mushtukov geavanceerde stimulaties gebruiken om de onbekende fysica in extreem heldere neutronensterren…

Wim van Saarloos treedt per 1 september 2016 aan als vicepresident van de KNAW. Van Saarloos wordt daarnaast per 1 januari 2017 hoogleraar Theoretische natuurkunde aan de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden en treedt dan terug uit de Raad van Toezicht.

De Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen streeft naar impact van haar onderzoek en onderwijs op de samenleving. Daarvoor werkt de faculteit in binnen- en buitenland samen met andere universiteiten en instituten, maatschappelijke partners, het bedrijfsleven én met het brede publiek.

Prof. dr. Aske Plaat (1966) wordt per 1 januari 2016 de nieuwe wetenschappelijk directeur van LIACS, het Informatica Instituut van de Universiteit Leiden. Plaat werkt sinds 1 juli 2014 als hoogleraar Data Science bij LIACS.

Professor Tom Lubensky (University of Pennsylvania) verblijft deze zomer in Leiden als de 64e Lorentz-hoogleraar op de afdeling theoretische fysica. Hij is een pionier in het veld van theoretische zachte materie en winnaar van de prestigieuze Buckley Condensed Matter Prize. We spreken hem over zijn…

Je onderzoek in 24 seconden uitleggen en het in 7 woorden samenvatten. En dat in competitite met andere jonge Leidse onderzoekers. Wessel Valkenburg won op 7 juli de tweede halve finale van Ig Nobel 24/7.

Bij de jaarlijkse Leidse lintjesregen op 24 april in de Hooglandse kerk, vielen ook twee lintjes toe aan medewerkers van de Universiteit Leiden, beiden van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Het betrof Carlo Beenakker, hoogleraar Theoretische fysica, en Ton Bakker, hoofd Facility Manageme…

Frank den Hollander heeft de Humboldt onderzoeksprijs ontvangen ter waarde van €60.000. Hij werd genomineerd door twee Duitse collega’s met wie hij al langere tijd samenwerkt. ‘De toekenning was voor mij een volledige verrassing.’

Het Natuurwetenschappelijk Gezelschap Leiden (NGL) kent een lange en rijke historie. Een aantal belangrijke natuurwetenschappers hebben hier ook aan deelgenomen.

Het gedrag van deeltjes in hoge-temperatuur supergeleiders is mogelijk beter te verklaren met de snaartheorie dan met de kwantumtheorie. Fysicus Jan Zaanen stelt dit in een artikel in Nature.

Leids alumnus en schrijver Tomas Lieske heeft een roman uitgebracht die zich afspeelt in het huis van Paul Ehrenfest. Ehrenfest was een beroemde natuurkundige die in het begin van de twintigste eeuw als Leids hoogleraar theoretische fysica elke woensdag discussieavonden organiseerde bij hem thuis. Daar…

Korrelige materialen als tandpasta, zand, scheerschuim en mayonaise verstijven niet altijd als ze dicht samengepakt worden, hebben onderzoekers onder leiding van de Leidse natuurkundige prof.dr. Martin van Hecke ontdekt. Zelfs als deze materialen zich verzetten tegen samendrukking, bieden zij vaak geen…

Prof.dr.ir. Hans Hilgenkamp wordt per 1 september hoogleraar Experimentele natuurkunde bij de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Het betreft een kleine deeltijdaanstelling; Hilgenkamp is en blijft ook hoogleraar bij de Universiteit Twente.

Op de jaarlijkse FYSICA conferentie van de Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV) heeft postdoc Scott Waitukaitis de Young Speakers Contest gewonnen.

Dit radioverhaal van MakersRadio gaat over de Leidse hoogleraar Paul Ehrenfest (1880 - 1933). Deze man was destijds een spin in het web en heeft de Leidse natuurkunde wereldwijd op de kaart gezet.

Mechanische metamaterialen blijken nog meer verrassingen in petto te hebben bovenop hun ongebruikelijke eigenschappen zoals vormtransformatie en programmeerbaarheid. Als de materialen een slag groter zijn, gelden er nieuwe spelregels. Dit ontdekten onderzoekers van AMOLF en de universiteiten van Leiden…

Elektronen in grafeen gedragen zich als lichtdeeltjes; ze hebben geen massa en gaan overal doorheen. Heel handig als je droomt over nano-elektronica. Maar je moet ze wel in goede banen leiden. Carlo Beenakker gaat onderzoeken hoe. Hij kreeg er een ERC Advanced Grant voor van 1,5 miljoen euro.

Leidse fysici ontwikkelden een elegante meetmethode om supersnel elektrische geleiding in superdun materiaal te meten.

Lezing

Jan Zaanen, hoogleraar theoretische fysica van de gecondenseerde materie, krijgt een Spinozapremie. Zijn baanbrekende ideeën over het collectieve gedrag van kwantumdeeltjes en over hogetemperatuursupergeleiding maakten hem vaak tot ketter.

We zijn ons er niet altijd van bewust, maar complexe netwerken zijn belangrijk in het alledaagse leven. Toepassingen zijn bijvoorbeeld computernetwerken, bankverkeer en cellulaire netwerken. Netwerken zijn de focus van een multidisciplinair onderzoeksgebied, dat zich richt op het begrijpen van de structuur,…

Met ingang van 1 juni heeft de Universiteit Leiden Sense Jan van der Molen benoemd tot hoogleraar Fysica van de Gecondenseerde Materie. Hij onderzoekt de unieke elektronische eigenschappen die ontstaan als je atomair dunne laagjes op elkaar stapelt tot nieuwe materialen.

Fysicus Carlo Beenakker heeft een FOM-projectruimtesubsidie ontvangen om een theoretisch model te bouwen van een majoranakanon, een veelbelovend instrument voor kwantumcomputers.

De deeltjesversneller van CERN, de Europese Raad voor Kernonderzoek, produceert grote hoeveelheden complexe data met hoge nauwkeurigheid, waardoor ook theoretische voorspellingen nauwkeuriger en sneller moeten worden. Promovendus Ben Ruijl ontwikkelde met zijn onderzoeksteam zeer vernieuwende methoden…

Financiële markten en hun gedrag: de kranten staan er bol van. Je kunt je afvragen of er voor een natuurkundige interessante aspecten te ontdekken zijn. Econofysica houdt zich sinds kort met dit soort vragen bezig. In maart 2011 start dr. Diego Garlaschelli in Leiden als tenure-track assistant-professor…

Een volledig overzicht van alle leningen tussen banken kan een nieuwe financiële crash helpen voorkomen. Maar banken geven die informatie niet vrij. Een econophysics model van Leids natuurkundige Diego Garlaschelli en collega’s reconstrueert de meest waarschijnlijke situatie en eindigt als beste in…

Christiaan Huygens schreef zijn boek Cosmotheoros voor Constantijn junior. In dit boek nam hij zijn jongere broer mee op een ontdekkingsreis door het zonnestelsel. Het werd een fantasie waarin Christiaan het wetenschappelijke wereldbeeld van zijn tijd aanschouwelijk maakte.

Grzegorz Rozenberg, Leiden Institute for Advanced Computer Science, neemt op 27 november 2015 bij de University of Boekarest in Roemenië zijn zesde eredoctoraat in ontvangst.

Een nieuwe ontdekking bewijst dat het uitmaakt welke benadering onderzoekers kiezen bij het analyseren van grote natuurkundige, sociale of biologische systemen met een netwerkstructuur. Sinds begin vorige eeuw hebben wetenschappers altijd aangenomen dat elke benadering equivalent is. Nu komen veel resultaten…

Met zijn masterscriptie 'Quantum Digital Cooling' heeft Stefano Polla de Lorentz Afstudeerprijs gewonnen. De prijs, 3000 euro en een oorkonde, is maandag uitgereikt bij de Koninklijke Hollandse Maatschappij van Wetenschappen (KHMW) in Haarlem.

Op het snijvlak van de kwantumnatuurkunde, nanotechnologie en theoretische wiskunde maakt Bernard van Heck elektronische circuits die berekeningen kunnen uitvoeren. Zijn doel: rekenen volgens de wetten van de kwantummechanica.

Een geheimschrift waarmee we nu veilig e-mails versturen is gebaseerd op wiskunde van honderd jaar geleden. De meetkundige oppervlakken die Dino Festi bestudeerde tijdens zijn promotieonderzoek worden wellicht in toekomstige geheimschriften of nieuwe natuurkunde toegepast. Promotie 5 juli.

Op 15 juni 2015 heeft Prof. Dr. Grzegorz Rozenberg zijn vijfde eredoctoraat ontvangen.

Voor het eerst hebben natuurkundigen het ‘smelten’ in beeld gebracht van elektronen binnen een speciale soort isolator. Het stelt elektronen in staat om vrij te bewegen en verandert de isolator in een metaal of eventueel zelfs een superconductor. Publicatie in Nature Physics.

De Dick Stufkens Prijs 2011 is toegekend aan Dr. Sergio Ioppolo voor zijn proefschrift “Surface Formation Routes of Interstellar Molecules”. Hierin beschrijft hij de constructie en toepassing van een instrument waarin op laboratoriumschaal de interstellaire condities en de chemische reacties, die daaronder…