Een vraagstuk voor de 21ste eeuw volgt het historische pad van de meest briljante theorieën in de natuurkunde en de mensen die deze maakten: de algemene relativiteitstheorie en de kwantumveldentheorie.

Vincent Icke, Leids hoogleraar theoretische astrofysica, presenteert op 20 mei zijn nieuwe boek 'Zwaartekracht bestaat niet'. Het boek volgt het historische pad van de meest briljante theorieën in de natuurkunde en de mensen die deze maakten: de algemene relativiteitstheorie en de kwantumveldentheor…

De Leidse masterstudent Arend Moerman heeft een tien gekregen voor zijn afstudeeronderzoek naar de simulatie van de chaotische interacties van drie zwarte gaten. Uit de simulaties blijkt dat lichtere zwarte gaten elkaar meestal wegslingeren, terwijl zwaardere vooral samensmelten. Het onderzoek, een…

Waar gaan de quantummechanica, de relativiteitstheorie en de zwaartekracht elkaar vinden? Wat is het missende stukje? Of is er een compleet nieuwe theorie die alle vormen van materie elegant beschrijft?

De opleiding bestrijkt naast natuurkundige onderwerpen ook elementen uit de informatica, sterrenkunde en wiskunde. Je volgt theoretische vakken en je voert experimenten uit.

Een internationaal team onder leiding van Leidse sterrenkundigen heeft ontdekt waardoor de twee sterren van dubbelster DI Herculis zo bizar om elkaar heen bewegen. In een artikel in Nature verklaren ze de rare baanbewegingen die zelfs voor Einsteins relativiteitstheorie een probleem vormden.

Van oerknal tot supergeleiding. In de lange geschiedenis van de universiteit zijn heel wat baanbrekende ontdekkingen gedaan.

In Rijksmuseum Boerhaave opent op 29 mei 2019 de pop-up tentoonstelling 'Alle Einsteins'. Voor de allereerste keer presenteert het museum de gehele verzameling handgeschreven brieven en documenten van Einstein. De tentoonstelling verschijnt onder meer naar aanleiding van de publicatie van de foto van…

Op een buitenmuur van Museum Boerhaave is vanaf 24 november bij wijze van ‘muurgedicht’ de sleutelformule van Albert Einsteins algemene relativiteitstheorie te zien. Het is de eerste geschilderde formule in een reeks van tien. Natuurkundige Sense Jan van der Molen is een van de initiatiefnemers.

Natuurkundigen van het LION doen fundamenteel onderzoek naar natuurkundige verschijnselen, gedreven door nieuwsgierigheid en de wens om de kennis over de wereld waarin wij bestaan te vergroten. Dergelijk onderzoek is altijd een wegbereider gebleken naar toepassingen, en daar hebben de LION onderzoekers…

Deze week ging de documentaire ‘Einstein’s Light’ tijdens het Leiden International Film Festival (LIFF) in première.

Heb je na een filosofische of natuurkundige discussie ook weleens het gevoel dat je niet meer weet wat echt en wat nep is? Of er überhaupt een werkelijkheid bestaat buiten jezelf? Hou je dan maar vast: het zou goed kunnen dat het universum één grote hologram is, aldus Nederlandse natuurkundige Gerard…

Op 21 november geeft theoretisch natuurkundige Juan Maldacena het Ehrenfest Colloquium. Maldacena is wereldwijd bekend als uitvinder van de AdS/CFT-correspondentie, die een mogelijke sleutel vormt tot een theorie van quantumzwaartekracht. Maldacena is winnaar van de prestigieuze Diracprijs en de Breakthrough…

Albert Einstein kwam exact 138 jaar geleden ter wereld om onze blik erop voorgoed te veranderen. Het Leidse natuurkunde-instituut, waar hij regelmatig werkte, hield een symposium ter ere van zijn geboortedag.

Jan Willem Bruins, de schilder van de Leidse muurgedichten en muurformules, is vorige week overleden.

Op vrijdag 6 april organiseert de Universiteit Leiden haar halfjaarlijkse proefstudeerdag. We nemen een kijkje bij de opleidingen Natuurkunde en Sterrenkunde, die hun studentenaantallen het afgelopen decennium bijna zagen verviervoudigen.

Professor Renata Kallosh (Stanford University), een van ‘s werelds voornaamste theoretisch fysici, vult deze zomer de positie van Lorentz hoogleraar op het Leidse natuurkunde-instituut. Haar voornaamste interesses liggen in kosmologie en snaartheorie. Ze studeerde natuurkunde in Moskou, waar ze ook…

Alessandra Silvestri, een kosmoloog bij het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde (LION), krijgt een NWO Vidi-beurs voor onderzoek naar het uitdijen van het heelal. Een groeiend aantal theorieën verklaart waarom het uitdijen van het heelal versnelt, en tegelijkertijd komen er ook steeds meer…

Vijf wetenschappers van de Universiteit Leiden krijgen een Starting Grant van de European Research Council (ERC). Met zo’n beurs van gemiddeld 1,5 miljoen euro kunnen onderzoekers met veel potentie eigen project lanceren, een onderzoeksteam leiden en hun beste ideeën uitvoeren.

In het bijzijn van koning Willem-Alexander reikte staatssecretaris Sander Dekker 9 september de Spinozapremie uit aan vier wetenschappers waaronder twee Leidse: natuurkundige Dirk Bouwmeester en archeologe Corinne Hofman. De vier laureaten ontvouwden in de Nieuwe Kerk in Den Haag hun plannen voor toekomstig…

Sterren springen op en neer terwijl ze rond zwarte gaten draaien. Dat voorspelt een theoretisch model ontwikkeld door Leids natuurkundige Satish Kumar Saravanan, op basis van Einsteins relativiteitstheorie. Op 7 juli verdedigt hij zijn proefschrift.

De Nobelprijs voor de Natuurkunde van 2017 is uitgereikt aan Rainer Weiss, Barry Barish en Kip Thorne voor hun ontdekking van zwaartekrachtgolven. Thorne was in 2009 in Leiden Lorentzprofessor. De Leidse hoogleraar Jan Willem van Holten legt uit waarom dit zo’n belangrijke ontdekking is. ‘Er is een…

Museum Boerhaave toonde in 2015 ter ere van het honderdjarig bestaan van Einsteins Algemene Relativiteitstheorie de expositie ‘Einstein & Friends’. De tentoonstelling belichte zijn Hollandse vrienden en zijn liefde voor Leiden. Hierbij een kijkje uit de tentoonstelling aan de hand van zeven afbeeldi…

Promotor: Prof.dr. D. Bouwmeester

Sterrewacht Leiden is het sterrenkundig instituut van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden.

De Oude Sterrewacht heeft een rijke geschiedenis. Op deze pagina vindt u een beknopte versie van de historie die zich in het observatorium heeft afgespeeld.

Christiaan Huygens schreef zijn boek Cosmotheoros voor Constantijn junior. In dit boek nam hij zijn jongere broer mee op een ontdekkingsreis door het zonnestelsel. Het werd een fantasie waarin Christiaan het wetenschappelijke wereldbeeld van zijn tijd aanschouwelijk maakte.

'Hé kijk, daar staat Rembrandt van Rijn! En is dat niet Einstein?' Op zaterdag 29 juni deden ruim 200 deelnemers mee aan de 444 Vossenjacht door het centrum van Leiden. De 'vossen' waren bekende figuren uit de geschiedenis van de universiteit en de stad: van prinses Beatrix tot Von Siebold, en van godin…

Een overzicht van awards en prijzen die in 2022 zijn toegekend aan onze medewerkers en studenten, maar ook bijzondere benoemingen aan de Universiteit Leiden en andere instellingen.

Binnen een fractie van de eerste seconde na de oerknal groeide het heelal van de grootte van een atoom tot de afmeting van het zonnestelsel. Tot voor kort was dit slechts theorie maar nieuw onderzoek suggereert dat dit idee echt klopt. In deze lezing leggen Leidse sterrenkundigen uit wat de recente…

De wetenschap wordt niet vooruit geholpen door nieuwsgierigheid, maar door opmerkzaamheid. Niet: ‘Ik zie ik zie wat jij niet ziet’, maar ‘Ik zie wat jij al lang ziet, maar niet hebt opgemerkt.’

Theoretisch natuurkundige Stephen Hawking stierf op 14 maart in zijn woonplaats Cambridge aan de gevolgen van de spierziekte ALS. Hawking werd 76 jaar. Enkele Leidse wetenschappers blikken terug op het leven en de wetenschappelijke loopbaan van de wereldberoemde natuurkundige. ‘Hij was heel benaderbaar…

Eindelijk weten we het zeker: ook in het midden van ons eigen sterrenstelsel zit een zwart gat. Astronomen onthulden vandaag de allereerste foto van Sagittarius A*, een superzwaar object in het centrum van de Melkweg. Deze foto kon alleen genomen worden door een wereldwijde samenwerking van telescop…

Natuurkundigen Sense Jan van der Molen en Ivo van Vulpen hebben de Communication Award gewonnen voor hun Leidse muurformuleproject. Deze NWO-prijs is bedoeld om wetenschappers aan te moedigen over hun vak te communiceren en bestaat uit een beeldje en een bedrag van 10.000 euro voor wetenschapscommun…

Stijve materialen breken gemakkelijker dan flexibele. Deze simpele constatering leidt tot een manier om de breedte van een barst te voorspellen en beheersen. Theoretisch begrip van hoe materialen breken is handig in bijvoorbeeld de productie van auto’s en beeldschermen. Publicatie in PNAS.

Leids fysicus Koenraad Schalm liet in 2009 met zijn collega's Zaanen en Cubrovic zien dat de snaartheorie mogelijk praktische toepassing heeft. Hij gebruikte hem om het mysterieuze gedrag van elektronen in hogetemperatuur-supergeleiders beter te begrijpen. Met een Vici-subsidie gaat Schalm hier nu mee…

Bas Haring, Erik Kwakkel, Marc van Oostendorp. Deze en andere Leidse wetenschappers laten hun licht schijnen over hun vakgebied op het Eureka Festival op 29 november in de Westergasfabriek in Amsterdam. Dit festival wordt georganiseerd rond de presentatie van de Nationale Wetenschapsagenda op die da…

Dit jaar selecteert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA de wetenschapsgebieden voor de komende twee grote ruimtemissies. Als een van de onderwerpen gravitatiestraling wordt, willen Nederlandse astronomen en fysici via een nieuw samenwerkingsverband lid worden van het Europese eLISA-consortium, en…

Supergeleiding bij kamertemperatuur zou enorme besparingen opleveren voor hoogspanningsleidingen en apparatuur als MRI-scans. Maar er was nog geen theorie die laat zien of en hoe het kan. Leids fysicus Jian-Huang She ontwierp er een. Deze verklaart hogetemperatuur supergeleiding uit een bizarre kwantumkritische…

De documentaire Einstein’s Light van regisseur Nickolas Barris toont op wervelende wijze tot welke natuurkundige doorbraken de bijzondere vriendschap leidde tussen Albert Einstein en de Leidse natuurkundige Hendrik Antoon Lorentz. De documentaire ging op 2 november in première op het Leiden International…

Eeuwenlang hebben astronomen het heelal bestudeerd door lichtsignalen te verzamelen. Sinds 2015 stelt het bewijs van een belangrijke voorspelling van Einstein ons in staat om het heelal op een nieuwe manier te onderzoeken: door middel van zwaartekrachtgolven. Astronomie promovendus Valeriya Korol heeft…

Sterrenkundigen zijn er voor het eerst in geslaagd een foto te maken van een superzwaar zwart gat en zijn schaduw. Ze maakten de opname met de Event Horizon Telescope (EHT), een wereldwijd netwerk van acht radiotelescopen, die samen een virtuele telescoop ter grootte van de aarde vormen. Het nieuws…

Nieuwe resultaten van de Kilo-Degree Survey (KiDS) tonen aan dat het heelal bijna 10 procent homogener is dan gedacht. De nieuwe KiDS-kaart is gemaakt met de deels Nederlandse OmegaCAM op ESO’s VLT Survey Telescope op Cerro Paranal in Noord-Chili. Een internationaal team van astronomen van onder meer…

Het is een van de grote debatten in de kosmologie: het heelal dijt uit, maar hoe snel precies? Twee beschikbare meetmethoden leveren verschillende resultaten op. Een derde, onafhankelijke meetmethode gebaseerd op het afbuigen van licht door sterrenstelsels, is verbeterd door Leidse natuurkundige David…

Een consortium met onder meer de Universiteit Leiden krijgt 12 miljoen euro voor de Nederlandse bijdrage aan het ontwerp van Square Kilometre Array (SKA). De SKA wordt 's werelds grootste en krachtigste radiotelescoop.

Van de 86 Vidi-onderzoekssubsidies die NWO heeft toegekend, gaan er dertien naar Leiden. Dat is circa 15%, een zeer hoge score. Vijf van de dertien laureaten zijn vrouw. Van de dertien Leidse laureaten gaan er vier naar de faculteit.

Het was weer gezellig druk in het Rijksmuseum van Oudenheden! Op 22 juni is de zomertentoonstelling ‘Books that made History’ van Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) en het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) geopend. In de tentoonstelling zijn 25 Leidse boeken uit de collecties van de UBL te zien die…

Van het allerkleinste naar het allergrootste

‘De evolutietheorie is gewoon keiharde logica’, zegt Bas Haring. ‘Het is een redenering op basis van drie observaties: organismen zijn allemaal een beetje verschillend, eigenschappen zijn erfelijk, het leven is een tranendal.’ Woensdag 4 februari start Studium Generale een lezingencyclus naar aanleiding…