Geschiedenis op hoofdlijnen vanuit de actuele geschiedschrijving

Deze geheel herziene editie van Eeuwen des Onderscheids probeert de essentie van de grote middeleeuwse transformatieprocessen te vangen en begrijpelijk te maken.

In de Bibliotheca Thysiana, een zeventiende-eeuwse bibliotheek aan het Leidse Rapenburg, is in een boekband een deel van een Duits ambtelijk archief uit de Late Middeleeuwen aangetroffen. Het betreft niet minder dan 132 handgeschreven papieren bladen en notitievelletjes afkomstig van een ongeïdentificeerd…

Dit jaar zal er een digitale editie van de Radboud Studiedag Middeleeuwen georganiseerd worden, waarin Radboud-onderzoekers toegankelijke lezingen zullen verzorgen rondom het thema 'Orde en chaos in de middeleeuwen'. De studiedag zal plaatsvinden verspreid over twee avonden, op woensdag 7 en donderdag…

Joanita Vroom, universitair hoofddocent archeologie, probeert regelmatig met een groepje archeologiestudenten oude recepten uit. 'Je moet echt van knoflook houden.'

Archeoloog Roos van Oosten sprak in de uitzending van Science071 over beerputten, hygiëne en afvalscheiding in middeleeuwse steden. Beluister het interview hier.

Ouderen hadden een hoge status in de vroege middeleeuwen, zo concludeerden diverse Britse historici de afgelopen decennia. Een nieuw boek van de Leidse cultuurhistoricus Thijs Porck schept een ander beeld: ouderen moesten het respect wel eerst verdienen en ouderdom werd bepaald niet opgehemeld in teksten…

Coen Maas laat zien hoe politici de middeleeuwen inzetten als retorisch argument. Dat gebeurt nu, dat gebeurde in de vroegmoderne tijd (ca. 1500-1800). Maas onderzocht hoe mensen in die periode dachten over de middeleeuwen. Daarvoor gebruikte hij onder meer oude handschriften als nieuwe bron. Promotie…

De Middeleeuwen: een gewelddadige tijd, waarin de wereld plat was, iedereen stonk en jong stierf, toch? Er bestaan veel misverstanden over de Middeleeuwen; een nieuwe podcast van de Universiteit Leiden scheidt feiten van fictie.

Drie jaar geleden, op 13 oktober 2017, werd de Leiden Medievalists Blog opgericht. Leidse onderzoekers vanuit alle disciplines vertellen in hun blogs op leuke en interessante wijze over de middeleeuwen. Redacteuren Jip Barreveld, Marlisa den Hartog en Thijs Porck vertellen over de blog en waarom ook…

Tegenwoordig worden conservatieve maatschappelijke problemen weggezet als middeleeuws. Dit komt omdat de Middeleeuwen vaak een negatief beeld van een donkere gruwelijke periode oproepen. Historica Lieke Smits, die de religieuze cultuur van de Middeleeuwen bestudeert, bepleit op Overdemuur.org dat dit…

Aangebrachte verwondingen tastten in middeleeuws Friesland de eer aan en moesten dan ook gecompenseerd worden. Er bestonden hele lijsten van boetes voor elke soort verwonding, maar de betaling liet vaak lang op zich wachten. Han Nijdam promoveert 2 oktober op de Oudfriese boeteregisters.

Ons beeld van middeleeuwse steden is dat ze smerig en onhygiënisch waren. Het onderzoek van archeoloog Roos van Oosten wijst echter uit dat een simpel systeem van beerputten voor een relatief goede hygiëne zorgde. In een lang artikel op de website Archaeology.org wordt Roos van Oosten gevolgd tijdens…

In de rijke middeleeuwse boekencollectie van de UB is een bijzonder manuscript ontdekt door Erik Kwakkel, onderzoeker bij de Faculteit der Geesteswetenschappen. Het betreft een boek uit de eerste helft van de elfde eeuw dat volledig vervaardigd is uit afval van de verwerking van dierenhuiden tot perkament.…

De laatste jaren is er een groeiende belangstelling in de Middeleeuwen – kijk maar naar de populariteit van “medievalist” TV-series als Game of Thrones en Vikings, en de populaire re-enactments van middeleeuwse veldslagen. Aan de Universiteit Leiden houden veel specialisten zich bezig met deze fascinerende…

Osteoarcheoloog Rachel Schats onderzoekt sporen van malaria in oude skeletten. Hoewel malaria als ziekte niet is terug te zien in botmateriaal, kun je wel sporen ervan terugvinden, bijvoorbeeld in de vorm van porositeit ontstaan door de bloedarmoede die door de ziekte wordt veroorzaakt. Rachel was te…

Op 3 september won Thijs Porck MPhil, docent Oudengels bij de opleiding Engelse taal en cultuur, de Geesteswetenschappen Onderwijsprijs – de facultaire prijs voor de beste docent van het jaar. Hij vindt het vooral erg leuk dat de nominatie vanuit studenten komt. “Ze waarderen blijkbaar wat je doet en…

De relatie tussen christenen en moslims in het Midden-Oosten in de middeleeuwen wordt vaak getypeerd met termen als ‘conflict’ en ‘onderling geweld’. In zijn proefschrift zet Bas Snelders vraagtekens bij dat beeld. Analyse van kunst uit die periode laat namelijk zien dat beide gemeenschappen niet naast,…

Ahab Bdaiwi, universitair docent Islamitische geschiedenis, religie en filosofie, won de eerste Facultaire Impactprijs. Zijn interesse? ‘Alles dat met de oudheid te maken heeft’, vooral de religieuze en filosofische ideeën die toen zijn ontstaan. ‘Die kunnen mensen bewegen. En veel van die ideeën zoals…

Peter Hoppenbrouwers biedt dit voorjaar een collegereeks over de Europese Middeleeuwen. Het vak dat hij voor zijn emeritaat in de reguliere opleiding gaf.

In de meest recente podcast 'Enkeltje wetenschap', van Universiteit Leiden, treedt Middeleeuws archeoloog Roos van Oosten op. In de podcast, getiteld 'Kopje onder in een Leidse beerput', spreekt ze over het fenomeen dat middeleeuws Leiden een stuk schoner was dan het Leiden vanaf de 17e eeuw.

Het nieuwste academische blog van de Universiteit Leiden werd vorig jaar op vrijdag 13 oktober actief. Afgelopen jaar werd iedere twee weken een nieuw blog gepubliceerd door 14 Leidse specialisten uit verschillende disciplines. De in totaal 28 blogs werden tot nu toe zo’n 28,919 keer bekeken.

Lezing

Eerstejaarsstudenten van de Faculteit der Archeologie werken de komende vier weken op de archeologische opgraving aan de Ehrenfestweg in Leiden. Dit doen zij als onderdeel van hun studie Archeologie. Ze graven er naar bewoningsresten uit de Middeleeuwen.

Afscheidscollege

Hieronder wordt per deelnemende universiteit een kort overzicht van lopende programma's en projecten gegeven.

Het collegeaanbod op het gebied van de geschiedenis (vanaf de middeleeuwen) en maatschappijwetenschappen als politicologie, rechten, economie e.d.

Lezing, Symposium Maatschappij der Nederlandse Letterkunde

Persoonlijke briefjes uit middeleeuws Rusland? We kennen wel veel officiële en kerkelijke documenten, maar de vondsten van stukjes beschreven berkenbast uit Novgorod geven op een unieke wijze inzicht in hoe 'gewone' mensen dagelijks met elkaar communiceerden.

In de Belgische stad Brugge bevindt zich een middeleeuwse bibliotheek met handschriften van de verdwenen Cisterciënzer abdij Ter Duinen uit de periode 1125-1250. Boekhistorica Jenneka Janzen onderzocht de boeken van de Cisterciënzer monniken en sprak over haar promotieonderzoek in het Leidsch Dagbla…

Apps die scherven, munten of hielbotten precies kunnen thuisbrengen: de archeologie heeft kunstmatige intelligentie omarmd. Alex Brandsen werkt aan een zoekmachine die enorme hoeveelheden tekst doorzoekt met een archeologische blik.

Het collegeaanbod op het gebied van archeologie en van geschiedenis van grofweg voor de middeleeuwen.

De masteropleiding German Literature and Culture van de Universiteit Leiden biedt het grootste aantal Duitstalige mastervakken in Nederland, en omvat literatuur en cultuurstudies van de middeleeuwen tot het heden.

In de masteropleiding Italian Literature and Culture kun je alle aspecten van de Italiaanse literatuur op gevorderd niveau bestuderen, van de middeleeuwen tot nu.

Malaria. Dat is toch een tropische ziekte? Niet alleen. Nederland is bijvoorbeeld pas sinds 1970 officieel malaria-vrij. Ook in de middeleeuwen kwam de ziekte hier waarschijnlijk veel voor. Rachel Schats onderzoekt sporen van malaria in middeleeuwse skeletten. 'We hebben het altijd over de pest als…