Een geschiedenis van ruimte en tijd

Astronoom Henk Hoekstra is met ingang van 1 augustus benoemd tot hoogleraar Observationele kosmologie aan de Sterrewacht van de Universiteit Leiden.

Kosmologen hebben vele mogelijke modellen voor het heelal, waarvan er slechts één kan kloppen. Een nieuw stroomdiagram kan er een aantal uitsluiten wanneer twee specifieke eigenschappen van het universum nauwkeurig zijn gemeten. Publicatie in Physical Review D op 7 November.

Lezing

Wat is donkere materie? Hoe ontstaan superzware zwarte gaten? ‘Oer’-zwarte gaten bevatten wellicht het antwoord op deze langlopende vragen. Leidse en Chinese kosmologen hebben nu een nieuwe manier gevonden waarop deze hypothetische hemellichamen kunnen ontstaan vlak na de oerknal. Publicatie in Physical…

In de geest van ‘eenheid door verscheidenheid’ is ons doel het bevorderen van inzicht in en waardering voor het wonder dat dezelfde natuurkundige wetten en wiskundige concepten van toepassing zijn op de hele natuur, van de grootste tot de kleinste energie- en lengteschalen. Wij streven naar de toepassing…

Professor Renata Kallosh (Stanford University), een van ‘s werelds voornaamste theoretisch fysici, vult deze zomer de positie van Lorentz hoogleraar op het Leidse natuurkunde-instituut. Haar voornaamste interesses liggen in kosmologie en snaartheorie. Ze studeerde natuurkunde in Moskou, waar ze ook…

Als gasthoogleraar in Leiden gaf de beroemde theoretisch fysicus Prof. Andrei Linde (Stanford University) een publiekslezing op 23 juni in de prestigieuze Leidse Schouwburg. Linde wordt wereldwijd geroemd als een van de bedenkers van de inflatietheorie, die een verklaring geeft voor de vorm en structuur…

Op het gebied van kosmologie zoeken we naar wetenschappelijke antwoorden op de meest fundamentele vragen die men kan stellen. Waar komen we vandaan? Hoe begon het heelal? Hoe heeft het zich ontwikkeld en hoe zal het eruitzien in de toekomst?

Het collegeaanbod op het gebied van biologie, geologie, scheikunde, natuurkunde, sterrenkunde, wiskunde, informatica en nog veel meer.

Natuurkundestudenten ontdekken tijdens hun studie de fundamenten van de natuur, van het allerkleinste (deeltjesfysica) tot het allergrootste (kosmologie). Natuurkunde is een gevarieerde opleiding die een stevige basis biedt in theorie en experiment, met aandacht voor de praktische toepassingen. Deze…

Op woensdag 26 september geeft theoretisch natuurkundige Sean Carroll (Caltech) een Ehrenfest colloquium. Het is onderdeel van een reeks lezingen die loopt sinds 1912 en is opgezet door fysicus Paul Ehrenfest.

De titel van de lezing is ‘On the Emergence of Space and Gravity’, de lezing is openbaar, Engelstalig en duurt speciaal voor deze gelegenheid een half uur, i.p.v. van het gebruikelijke kwartier voor de This Week’s Discoveries lezingen.

Prof. Carlos Frenk sprak voor de Oortlezing 2015 over niets. Op een toegankelijke manier kreeg het publiek een stoomcursus Kosmologie, waarin de focus lag op donkere materie, donkere energie en de evolutie van het heelal. Het publiek van de jaarlijkse lezing bestond staf van de Sterrewacht, maar ook…

Leids fysicus Alexey Boyarsky ontvangt een ERC Advanced Grant om een uitbreiding te onderzoeken van het standaardmodel van deeltjesfysica. Hij deelt de prijs met onderzoeksgroepen uit Lausanne en Kopenhagen. 580.000 euro is gereserveerd voor Leiden.

Het Leidse natuurkunde-instituut LION start een online lezingenserie over natuurkunde voor een breed publiek onder de naam Tatiana Afanassjewa-lezing. De eerste sprekers zijn wetenschapshistoricus Dirk van Delft, neutrinonatuurkundige Dorothea Samtleben en kosmoloog Alessandra Silvestri.

Theoretisch natuurkundige Stephen Hawking stierf op 14 maart in zijn woonplaats Cambridge aan de gevolgen van de spierziekte ALS. Hawking werd 76 jaar. Enkele Leidse wetenschappers blikken terug op het leven en de wetenschappelijke loopbaan van de wereldberoemde natuurkundige. ‘Hij was heel benaderbaar…

Astronomen willen het heelal begrijpen, van de Oerknal tot nu, en hoe dit verder zal gaan. In Leiden concentreren ze zich daarbij op twee vragen: 'Hoe ontstaan sterren en planeten? en 'Hoe ontstonden in het jonge heelal sterrenstelsels en zwarte gaten?' Een nieuwe generatie telescopen – net klaar of…

Een fonkelende visualisatie van donkere materie, zo valt de kunstinstallatie ‘Dark Distortions’ van Thijs Biersteker wellicht het best in woorden te vatten. De tentoonstelling is momenteel te zien in de Science Gallery in Dublin en is geïnspireerd op Euclid, een aanstaande ESA-missie die de mysterieuze…

Vincent Icke, Leids hoogleraar theoretische astrofysica, presenteert op 20 mei zijn nieuwe boek 'Zwaartekracht bestaat niet'. Het boek volgt het historische pad van de meest briljante theorieën in de natuurkunde en de mensen die deze maakten: de algemene relativiteitstheorie en de kwantumveldentheor…

Lezing

Het natuurkunde-instituut LION heeft een schilderij gekocht van natuurkundige Gregory Horndeski, die in 1974 een veelgeprezen artikel over de zwaartekracht schreef. Pas na 35 jaar, toen Horndeski allang kunstenaar was, werd het een hit onder kosmologen.

Natuurkundigen van het LION doen fundamenteel onderzoek naar natuurkundige verschijnselen, gedreven door nieuwsgierigheid en de wens om de kennis over de wereld waarin wij bestaan te vergroten. Dergelijk onderzoek is altijd een wegbereider gebleken naar toepassingen, en daar hebben de LION onderzoekers…

Filosofie van het bestaansmysterie

De bacheloropleiding Sterrenkunde duurt drie jaar. Tijdens deze studie volg je (werk)colleges en voer je experimenten uit. Hierdoor bouw je een stevige basis in verschillende vakgebieden, zoals natuurkunde, wiskunde en informatica.

Slimme algoritmes en krachtige processoren zijn voor de sterrenkunde net zo essentieel als grote telescopen. Leidse astronomen bewegen zich daarom voortdurend op het raakvlak van sterrenkunde en data science.

Een lijst van alle colleges die in de planning staan. Onder de titel staat een link via welke u meer informatie vindt over de inhoud. De aanmeldingsformulieren voor alle colleges staan op één pagina bij elkaar, zie de rode banner hiernaast.

Het moet er zijn, alleen kunnen we het niet zien: de raadselachtige donkere materie en donkere energie in het heelal. Henk Hoekstra is een van de vele kosmologen die dolgraag, willen weten waar deze substanties precies uit bestaan. Hij kreeg er een Europese onderzoekssubsidie van 1,3 miljoen euro vo…

Welke natuurkundige krachten zijn werkzaam in ons heelal? Prof.dr. Vincent Icke beantwoordt deze vraag in dit boeiende college van ruim zeven uur. Het hoorcollege Kosmische Krachten - Natuurwetten in werking' is nu online te bestellen!

De European Research Council heeft 5 Leidse onderzoekers een Starting Independent Researcher Grant toegekend. Twee van die onderzoekers zijn van sterrenkunde.

Op 31 juli, een paar dagen na de bloedmaan, was een ander verschijnsel aan de hemel te bewonderen. De planeet Mars stond dichterbij de aarde dan hij in vijftien had gedaan. Huub Röttgering, hoogleraar Observationele kosmologie bij de Sterrewacht Leiden, legde aan RTL uit hoe je de planeet kon spotte…

De beroemde schrijver Tolkien was naast auteur van een klassieker als The Hobbit ook hoogleraar Engelste taal- en letterkunde in Oxford. Hoe verwerkte hij zijn onderzoek in zijn fictie? Daarover gaat een internationaal congres op 18 juni in Leiden.

Op 14 maart stierf theoretisch natuurkundige Stephen Hawking in zijn woonplaats Cambridge. In kranten en op radio en tv blikken Leidse wetenschappers - van wie sommige nog met Hawking werkten - en studenten terug op leven en wetenschappelijke loopbaan van 'de Einstein van deze tijd'.

Is ons universum opgebouwd uit warme of koude donkere materie? Het standaardmodel gaat uit van koude donkere materiedeeltjes, maar astronoom Sylvia Ploeckinger test momenteel de potentie van een warme tegenhanger: steriele neutrino’s. Voor dit project ontving ze een NWO Natuurkunde/V-subsidie, speciaal…

Alessandra Silvestri, een kosmoloog bij het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde (LION), krijgt een NWO Vidi-beurs voor onderzoek naar het uitdijen van het heelal. Een groeiend aantal theorieën verklaart waarom het uitdijen van het heelal versnelt, en tegelijkertijd komen er ook steeds meer…

De beroemde schrijver Tolkien was naast auteur van een klassieker als The Hobbit ook hoogleraar Engelste taal- en letterkunde in Oxford. Hoe verwerkte hij zijn onderzoek in zijn fictie? Daarover gaat een internationaal congres op 18 juni in Leiden.

De Oude Sterrewacht heeft een rijke geschiedenis. Op deze pagina vindt u een beknopte versie van de historie die zich in het observatorium heeft afgespeeld.

Volkomen overdonderd was prof.dr. Vincent Icke, toen burgemeester Henri Lenferink het woord tot hem richtte en hij in de gaten kreeg dat er iets bijzonders stond te gebeuren. Enkele minuten later speldde Lenferink Icke de versierselen op horend bij de benoeming tot Ridder in de Orde van de Nederlandse…

Op vrijdag 12 mei brachten burgemeester Henri Lenferink en wethouder Onderwijs, Sport en Duurzaamheid Paul Dirkse een werkbezoek aan de faculteit W&N. Het bezoek diende ter voorbereiding op een nieuw te sluiten samenwerkingsovereenkomst van de gemeente met alle kennisinstellingen in Leiden.

Binnen een fractie van de eerste seconde na de oerknal groeide het heelal van de grootte van een atoom tot de afmeting van het zonnestelsel. Tot voor kort was dit slechts theorie maar nieuw onderzoek suggereert dat dit idee echt klopt. In deze lezing leggen Leidse sterrenkundigen uit wat de recente…

Jorinde van de Vis wint de For Women in Science Rising Talent-prijs voor vrouwen in de wetenschap, voor haar proefschrift in de kosmologie en deeltjesfysica.

Een elastische doek over een kom die de ruimte voorstelt, een knikker die op het oppervlak een kuiltje veroorzaakt en zo de ruimte vervormt. Eenvoudige klasexperimenten zoals deze zijn te zien in nieuwe educatieve video's van AstroEDU. In de video's leggen de Leidse astronomen Maria Cristina Fortuna…

De meeste materie in het heelal is onzichtbaar, vermoeden veel astronomen. Maar hoe weeg je donkere materie die je niet kunt zien? Hoogleraar Henk Hoekstra zoekt naar een oplossing. Oratie op 25 juni.

Het verzamelen en interpreteren van grote hoeveelheden data is niet meer weg te denken uit de maatschappij en de wetenschap. De Universiteit Leiden is een kennis- en expertisecentrum van data science dat de nadruk legt op interdisciplinaire samenwerking en innovatie.

Op donderdag 15 november organiseert de Universiteit Leiden haar Physics & Astronomy Ladies Day voor vrouwelijke scholieren met een bètaprofiel die op zoek zijn naar een studie na de middelbare school. Ter gelegenheid van deze feestelijke dag laten we vijf vrouwelijke onderzoekers aan het woord over…

Op vrijdag 28 november wordt de eerste De Zeeuw-Van Dishoeck Afstudeerprijs voor Sterrenkunde uitgereikt. De prijs, gefinancierd vanuit het nieuwe De Zeeuw-Van Dishoeck Fonds, heeft als doel om jong talent in de astronomie te stimuleren. Job Feldbrugge, afgestudeerd in Groningen, ontvangt de prijs van…