Voor het eerst hebben wetenschappers het spoor van een hoogenergetisch neutrino uit de ruimte herleid tot zijn bron. Het is geproduceerd door een zogeheten blazar, een superzwaar zwart gat. Dat melden onderzoekers van neutrinodetector IceCube in Science. ‘Dit is een mijlpaal voor de neutrinoastronomie,’…

Welke natuurkundige krachten zijn werkzaam in ons heelal? Prof.dr. Vincent Icke beantwoordt deze vraag in dit boeiende college van ruim zeven uur. Het hoorcollege Kosmische Krachten - Natuurwetten in werking' is nu online te bestellen!

Natuurkundigen, onder wie de Leidse Dorothea Samtleben, bouwen aan een reusachtige onderwatertelescoop om de oorsprong van neutrinos te ontrafelen en het mysterie rond donkere materie op te helderen. De eerste detector is inmiddels geïnstalleerd. Eenmaal af heeft de telescoop het volume van drie kubieke…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van prof.dr. Jelle Kaastra heeft een vreemd fenomeen ontdekt bij het superzware zwarte gat in het centrum van een veel bestudeerd sterrenstelsel.

Bij diepe waarnemingen met de MUSE-spectrograaf van de Very Large Telescope van ESO zijn rond verre sterrenstelsels gigantische kosmische reservoirs van atomair waterstof ontdekt. De extreme gevoeligheid van MUSE stelde de onderzoekers in staat om deze vage waterstofwolken in het vroege heelal rechtstreeks…

De Nobelprijs voor de Natuurkunde van 2017 is uitgereikt aan Rainer Weiss, Barry Barish en Kip Thorne voor hun ontdekking van zwaartekrachtgolven. Thorne was in 2009 in Leiden Lorentzprofessor. De Leidse hoogleraar Jan Willem van Holten legt uit waarom dit zo’n belangrijke ontdekking is. ‘Er is een…

De grootste sterrenstelsels in ons heelal halen 'voedsel' uit kosmische oceanen van koud gas en groeien zo nog verder. Dat vermoedt een internationaal team van wetenschappers met daarin twee Leidse sterrenkundigen op basis van uitgebreide waarnemingen aan het Spinnenwebstelsel. De astronomen publiceren…

De astronomen Simon Portegies Zwart van de Sterrewacht Leiden en Ed van den Heuvel van de Universiteit van Amsterdam hebben een mogelijke verklaring gevonden voor de gigantische massa-uitstoot van de dubbelster Èta Carinae. In hun computersimulatie vinden er twee sterbotsingen plaats, waarbij een van…

Sterrenstelsels bevinden zich vaak in een cluster. In zo'n cluster zijn ook veel slapende stelsels die al lang geen sterren meer vormen. Een internationaal team onder leiding van Andra Stroe (Universiteit Leiden) en David Sobral (Leiden en Lissabon) heeft nu ontdekt dat deze comateuze sterrenstelsels…

Het is een team van Leidse sterrenkundigen gelukt om de biologisch belangrijke stof glycerol te maken onder omstandigheden die vergelijkbaar zijn met die in interstellaire wolken. Ze lieten hiervoor koolmonoxide-ijs met waterstofatomen reageren bij min 250 graden Celsius. De onderzoekers publiceren…

Op een miljard lichtjaar van de aarde is een gigantisch radiobrug ontdekt die twee clusters van sterrenstelsels verbindt. Uit de gloed van deze brug zijn magnetische velden waarneembaar. Dat ontdekten astronomen, waaronder Huub Röttgering en Reinout van Weeren van de Sterrewacht Leiden, met behulp…

Nascholing en activiteiten voor natuurkundedocenten op het gebied van sterrenkunde.

Astronomen, onder wie de Leidse Remo Tilanus, hebben met behulp van de Event Horizon Telescope voor het eerst magnetische velden waargenomen net buiten de waarnemingshorizon van het superzware zwarte gat in het centrum van onze Melkweg. Publicatie in Science.

Kunst en Cultuur

Hulp bij je profielwerkstuk en nog veel meer activiteiten om kennis te maken met Sterrenkunde aan de universiteit!

Vierenzestig middelbare scholieren uit Slovenië, Tsjechië en Nederland bezochten de Universiteit Leiden in de week van 7-11 november in het kader van het Talent Education Project. Ze splitsten op in acht groepen, waarvan er sommige naar de bètafaculteit gingen om een onderzoeksproject uit te voeren.

Prof.dr. Tim de Zeeuw heeft op 24 november een eredoctoraat van de Universiteit van Padua gekregen. De Zeeuw is hoogleraar Theoretische Sterrenkunde aan de Universiteit Leiden en onder meer directeur-generaal van de Europese ruimtevaartorganisatie ESO.

​We ontplooien een aantal activiteiten voor scholieren en leraren.

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Dit maakt fundamenteel onderzoek naar de precieze oorzaak van essentieel belang. Een van de hoofdverdachten is een bepaald eiwit gevuld met ijzer. Leids natuurkundige Lucia Bossoni (LION/LUMC) heeft nu een nieuwe methode ontwikkeld om…

Een internationaal team onder leiding van de Leidse sterrenkundige Paul van der Werf heeft ontdekt dat zich rond een zwart gat in het jonge heelal een ondoorzichtige schijf van gas en stof bevindt waarin in hoog tempo jonge sterren ontstaan. Het team deed de onverwachte ontdekking bij een succesvolle…

Lezing, Studium Generale

Wat is er nodig om een mens te maken? Een uitdijend heelal. Gebouwd uit deeltjes, ruimte en tijd, en hun subtiele mechanismen.

Promotor: Prof.dr. J. Schaye, Co-promotor: Marcello Cacciato

Op vrijdag 28 november wordt de eerste De Zeeuw-Van Dishoeck Afstudeerprijs voor Sterrenkunde uitgereikt. De prijs, gefinancierd vanuit het nieuwe De Zeeuw-Van Dishoeck Fonds, heeft als doel om jong talent in de astronomie te stimuleren. Job Feldbrugge, afgestudeerd in Groningen, ontvangt de prijs van…

Twee ‘dozen’ op de Canarische eilanden en Chili speuren sinds enkele jaren de hemel af naar exoplaneten rondom heldere sterren. Promovendus Geert Jan Talens heeft deze zogeheten MASCARA-telescopen mee ontwikkeld en er de eerste ontdekkingen mee gedaan. Samen met hem beantwoorden we de belangrijkste…

De bacheloropleiding Sterrenkunde duurt drie jaar. Tijdens deze studie volg je (werk)colleges en voer je experimenten uit. Hierdoor bouw je een stevige basis in verschillende vakgebieden, zoals natuurkunde, wiskunde en informatica.

Natuurkundige Michel Orrit gebruikt licht om individuele moleculen te onderzoeken.

Harm Beukers, Leids emeritus hoogleraar Geschiedenis van de geneeskunde, krijgt de Japanse Orde van de Rijzende Zon met gouden stralen.

In dit onderzoek worden orde isomorfismen en orde antimorfisme bestudeerd in het algemene kader van partieel geordende vector ruimten.

De NWO heeft een Rubicon-beurs toegekend aan Renske Smit. Smit krijgt financiering om twee jaar onderzoek te doen naar sterrenstelsels aan de University of Cambridge (Groot-Brittannië)

LiDAR is een relatief nieuwe meettechniek waarmee het Actueel Hoogtebestand Nederland het hele land zeer nauwkeurig mee heeft ingemeten. Het grote voordeel van deze manier van meten is dat vegetatie geen belemmering vormt. Hierdoor kunnen ook gebieden waar vegetatie de zichtbaarheid van de ondergrond…

Kalle Torstensson en Huib Jan van Langevelde hebben met behulp van de MERLIN-radiotelescoop laten zien dat magneetvelden ook een belangrijke rol spelen bij de geboorte van zware sterren.

In de grote gaswolken rondom jonge sterren vinden onder extreme omstandigheden chemische reacties plaats. Daarbij ontstaan zowel kleine moleculen, zoals water en keukenzout, als grote, complexe moleculen die kunnen fungeren als bouwstenen van het leven. Deze astrochemie onderzoeken we in Leiden met…

Met behulp van straling kan de isotopenverhouding van een skelet worden bepaald. Dit geeft informatie over de locatie waar onze voorouders leefden en wat zij consumeerden. Dr. Andrea Waters ontwikkelde een revolutionaire methode, waarmee het voedingspatroon van tienduizenden jaren geleden kan worden…

Een geschiedenis van ruimte en tijd

Onderzoek aan het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde (LION) is fundamenteel en nieuwsgierigheids-gedreven. Al onze wetenschappers delen de wens om de kennis van de wereld om ons heen te vermeerderen, in een open, nieuwsgierige sfeer, waarin innovatieve ideeën ontstaan die toepassingen…

In 2016 nam de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen het eerste deel van het Gorlaeus Gebouw in gebruik. Gedurende fase 2 werken we aan verdere uitbreiding en krijgt de nieuwbouw een mooie, karakteristieke entree. In januari 2021 is er definitief een keuze gemaakt uit drie aannemers: bouwbedrijf…

Een team van voornamelijk Leidse astronomen heeft de grootste deeltjesversneller in het heelal ontdekt. Zij ontdekten dat bij een frontale botsing van vier gigantische clusters van sterrenstelsels deeltjes versneld worden tot zeer hoge energieën. De energieën zijn meer dan een miljoen maal hoger dan…

De meeste materie in het heelal is onzichtbaar, vermoeden veel astronomen. Maar hoe weeg je donkere materie die je niet kunt zien? Hoogleraar Henk Hoekstra zoekt naar een oplossing. Oratie op 25 juni.

Vier jonge Leidse onderzoekers ontvangen een Rubiconbeurs om onderzoek te doen in het buitenland. In Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten gaan ze zich verdiepen in onderwerpen als het ontstaan van sterrenstelsels en risicogedrag bij jongeren.

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.

De Universiteit Leiden koos al snel na haar oprichting in 1575 voor de Romeinse godin Minerva als beeldmerk. Daarom tonen we Rembrandts Minerva uit 1635 voor het Academiegebouw, dat al sinds 1581 in gebruik is bij de universiteit. Op deze plek, in de Senaatskamer, werden nieuwe studenten ingeschreven.…

Hoe kun je tumorcellen zo effectief mogelijk uitschakelen? Het DNA-reparatiemechanisme lijkt een belangrijk mechanisme om de effectiviteit van de bestrijding van kankercellen met chemotherapie te vergroten. Om dit mechanisme te beïnvloeden is fundamentele kennis over de werking van het DNA-reparatiemechanisme…

Een team van astronomen, onder leiding van de Leidse astronoom Isabel Aleman, heeft voor het eerst een molecuul gevonden dat nodig is voor het ontstaan van water in planetaire nevels. Het onderzoek is op 17 juni gepubliceerd in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics.

Op dinsdag 3 november 2014 sprak prof.dr. Jelle Kaastra zijn oratie uit over zijn leeropdracht 'hoge-energieastrofysica'. De titel van zijn oratie luidt 'Röntgendiagnostiek in de ruimte – lijnen in het heelal'.

Het complot: helpt verbranden 5G-mast tegen corona? Jelle van Buuren, universitair docent aan de Universiteit Leiden, schreef hierover in het Reformatorisch Dagblad.

Een internationaal team van astronomen, onder wie de in Leiden werkzame dr. Hongsheng Zhao heeft een onverwacht verband gevonden tussen de raadselachtige donkere materie en de zichtbare sterren in sterrenstelsels.

Stofdeeltjes in de ruimte vormen de basis voor nieuwe sterren en planeten. Maar waar bestaan die stofdeeltjes uit, en hoe gedragen ze zich? Sascha Zeegers onderzocht het. Promotie op 1 november.

De European Physical Society heeft de prestigieuze Edison Volta Prize toegekend aan Leids natuurkundige Michel Orrit. De prijs wordt elke twee jaar uitgereikt aan een individu of groep van maximaal 3 wetenschappers ter erkenning van een buitengewone prestatie in natuurkundig onderzoek.

Een internationaal team astronomen is getuige geweest van een nog nooit eerder waargenomen kosmisch weersverschijnsel.