Een internationaal team onder leiding van Leidse astronomen heeft diverse moleculen gevonden in ruimte-ijs op de donkerste en koudste plekken van een grote stervormende wolk. Ze deden dit met behulp van de Webb-telescoop. De ontdekking laat zien dat de chemische ingrediënten voor grotere en complexe…

Niet het vernuft van de mens, maar materialen zijn de bron voor innovatie en vooruitgang. Dat concludeert archeoloog Maikel Kuijpers op basis van zijn onderzoek naar vakmanschap en materiaalbewerking in de Vroege Bronstijd.

Precies een eeuw geleden namen astronomen de eerste twee diffuse interstellaire banden (DIBs) in de ruimte waar. Bij een DIB ontbreekt een kleur licht in de straling van sterren achter een interstellaire wolk. Hoewel er inmiddels zo’n 500 DIBs bekend zijn, bleven ze tot voor kort onverklaarbaar. Een…

Hoe beheersen kenmerken van de architectuur van breekbare materialen hun extreme mechanica?

Stofdeeltjes in de ruimte vormen de basis voor nieuwe sterren en planeten. Maar waar bestaan die stofdeeltjes uit, en hoe gedragen ze zich? Sascha Zeegers onderzocht het. Promotie op 1 november.

In de AD-rubriek de 'Zomeruniversiteit' vertellen de knapste koppen van Nederland over de ontwikkelingen in hun vakgebied. Deze week was de beurt aan hoogleraar Moleculaire astrofysica Ewine van Dishoeck.

Hoogleraar Ewine van Dishoeck heeft met een internationaal team van collega's een overzichtsartikel geschreven over alles wat we dankzij ruimtetelescoop Herschel weten over water in de interstellaire ruimte. Het artikel in het vakblad Astronomy & Astrophysics zet bestaande kennis op een rij en bevat…

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben in data van het SOFIA observatorium ontdekt dat de sterrenwind van een pasgeboren ster in de Orionnevel verhindert dat er in de directe omgeving meer sterren worden gevormd. Dat maakte coauteur Xander Tielens bekend tijdens een persconferentie op de 233ste…

Voor het eerst is een materiaal ontwikkeld dat meerdere, geheel verschillende mechanische eigenschappen kan aannemen en hiertussen kan schakelen. Leids natuurkundige Martin van Hecke en collega’s publiceren hun resultaten op 2 oktober in Physical Review Letters.

Een speciaal ontworpen systeem van tandwielen is flexibel aan één kant en stijf aan de andere. Dit zijn robuuste eigenschappen van de structuur, die zelfs geldig blijven bij fabricagefouten. Dit opkomende onderzoeksveld kan leiden tot nieuwe manieren om tandwielsystemen te ontwerpen, zoals satelliettrackers…

Het lijkt een paradox: ultradun materiaal dat al het licht absorbeert. Toch bestaat het. Twee Leidse onderzoekers berichtten over hun onderzoek in ‘Applied Physics Letters’. Het artikel staat in de Top 20 van meest gedownloade artikelen van mei van het gerenommeerde tijdschrift.

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.

Onderzoekers hebben een materiaal ontwikkeld dat ingaat tegen een van de basisprincipes van de natuurkunde. Reguliere materialen die ingedrukt worden, verspreiden de druk gelijkmatig, ongeacht waar die vandaan komt. Het nieuwe materiaal breekt met deze wetmatigheid en dat kan interessant zijn voor toepassingen…

Astronomen willen het heelal begrijpen, van de Oerknal tot nu, en hoe dit verder zal gaan. In Leiden concentreren ze zich daarbij op twee vragen: 'Hoe ontstaan sterren en planeten? en 'Hoe ontstonden in het jonge heelal sterrenstelsels en zwarte gaten?' Een nieuwe generatie telescopen – net klaar of…

Een internationaal team van laboratorium-astrofysici en astrochemici heeft aangetoond dat glycine, het eenvoudigste aminozuur en een belangrijke bouwsteen van het leven, kan ontstaan onder de barre omstandigheden die in de ruimte heersen. De resultaten worden maandagavond gepubliceerd in Nature Astr…

Astrofysicus Harold Linnartz simuleert processen van het heelal in zijn lab. In het NRC is zijn werkplek in beeld gebracht.

Mosselen in mosselbedden vormen een patroon dat lijkt op de organisatie van moleculen en atomen in materialen als brons, staal of rubber. Dit gedrag kan dan ook worden beschreven met hetzelfde wiskundige model.

Onderzoekers van het Leiden Institute of Physics en FOM-instituut AMOLF maakten een rubberen staaf die bij minder druk juist sneller doorbuigt. Een artikel over het onderzoek, in samenwerking met Harvard University, verscheen op 21 juli in Physical Review Letters.

We simuleren interstellaire wolken met speciale plasma-expansies en chemische reacties op ijzige stofdeeltjes in ultrahoogvacuümopstellingen. Dit levert gegevens die nodig zijn om astronomische waarnemingen te interpreteren en de reactienetwerken in de ruimte te modelleren.

Wetenschappers bij de Leidse Sterrewacht onderzoeken de oorsprong van sterren en hun planetenstelsels. Ze detecteren en karakteriseren planeten rondom andere sterren (exoplaneten). Ze onderzoeken hoe sterren en planeten ontstaan. En ze volgen moleculen van interstellaire wolken tot planetenstelsels…

Lezing

Het is de grootste database voor ruimte-ijs ooit: De Leiden Ice Database for Astrochemistry: LIDA. LIDA is gemaakt door astrofysici van de Leidse Sterrewacht en omvat niet alleen honderden meetgegevens, maar ook programma’s om astronomische waarnemingen te onderzoeken en nieuwe metingen met de James…

Probeert u in of naast uw werk betrokkenheid bij wetenschap te stimuleren? De International Astronomical Union (IAU) ontwikkelde een unieke set open-source materialen die vrij beschikbaar zijn voor workshops over publieksbetrokkenheid.

Met 8,9 miljoen euro van de Deense National Research Foundation gaan de Universiteit van Aarhus en de Leidse Sterrenwacht in 2020 het Center for Interstellar Catalysis (InterCat) oprichten. Het centrum staat onder leiding van Aarhus-professor Liv Hornekær. In Leiden wordt het onderzoek verricht door…

Leidse fysici ontwikkelden een elegante meetmethode om supersnel elektrische geleiding in superdun materiaal te meten.

In de grote gaswolken rondom jonge sterren vinden onder extreme omstandigheden chemische reacties plaats. Daarbij ontstaan zowel kleine moleculen, zoals water en keukenzout, als grote, complexe moleculen die kunnen fungeren als bouwstenen van het leven. Deze astrochemie onderzoeken we in Leiden met…

Hoe vind je gratis wetenschappelijk materiaal online?

De biomedische wetenschap heeft een steeds grotere behoefte aan beeldmateriaal van biologisch materiaal op het niveau van cellen en eiwitten. Tjerk Oosterkamp, hoogleraar Experimentele natuurkunde, is gespecialiseerd in het ontwikkelen en gebruiken van tastmicroscopen om biologisch materiaal te bestuderen.…

Complexe moleculen, waaronder de bouwstenen van het leven, ontstaan in laagjes ijs op ultrakoude stofdeeltjes (-260 oC) in de ijle ruimte tussen en rondom sterren. Om deze processen goed te begrijpen gaan Leidse sterrenkundigen een unieke opstelling ‘CRYOPAD’ voorzien van nieuwe en betere meetapparatuur.…

Verbreden palet van onderwijsmiddelen

Duik in de wereld van de wetenschap

Onder supervisie van Dr. Mike Field wordt in Botanisch Laboratorium onderzoek gedaan naar archaïsch en paleo-botanisch materiaal, waaronder zaden en vruchten, pollen en sporen, en hout.

Het huidige bestuur van de Vereniging van Oud-Sterrewachters bestaat uit Niels van Weeren, Maaike Damen, Gerben Zwart en Anthony Brown (contactpersoon Sterrewacht).

Kunst en vrije tijd, Kunst en vrije tijd

Kunst en vrije tijd, Kunst en vrije tijd

Hoe kun de betrouwbaarheid en bruikbaarheid van het gevonden materiaal beoordelen?

In 2011 en 2012 zijn verschillende projecten uitgevoerd gericht op de ondersteuning van de implementatie van de Kennisbasis bij de tweedegraads lerarenopleidingen Duits en Frans.

Beelden van de Indonesische oorlog. Veel van dit materiaal is, naast foto's en verzamelingen van oral history, terechtgekomen in de collecties van het KITLV en uiteindelijk de Universitaire Bibliotheken Leiden. MA-studenten geschiedenis Sander van der Horst, Linde Lammers & Melle van Maanen inventariseerden…

De onderwijskundigen van het ICLON hebben veel bronnen en materiaal tot hun beschikking om docenten te ondersteunen bij het (her)ontwerpen van hun vak en te reflecteren op hun onderwijspraktijk. Op deze pagina zijn enkele documenten en verwijzingen beschikbaar die u kunt raadplegen voor tips en sugg…

Een profielwerkstuk schrijven is natuurlijk veel meer dan alleen schrijven.

Een overzicht van de bijzondere collecties van het Instituut Kern

De Leidse sterrenkundige Bram Ochsendorf heeft in zijn promotieonderzoek de invloed van zware sterren in het Oriongebied op hun omgeving in kaart gebracht. Het was al bekend dat de zware sterren in het Orioncomplex een reuzenbel in de ruimte tussen de sterren hebben geblazen, maar nu blijkt dat deze…

Hoogleraar moleculaire astrofysica Ewine van Dishoeck is tijdens de Avond van de Chemie benoemd tot erelid van de KNCV. Voorzitter Flors Rutjes was te spreken over hoe Van Dishoeck het vakgebied astrochemie op de kaart heeft gezet.

Ewine van Dishoeck, hoogleraar Moleculaire astrofysica, heeft op 4 september in Oslo de Kavli-prijs in ontvangt genomen. Zij kreeg de prestigieuze prijs, bestaande uit een gouden medaille en een miljoen dollar, overhandigd door koning Harald V van Noorwegen.

Rekenen en onderzoekend leren voor groep 5, 6, 7 basisschool.

Zeker de helft van de HOVO-deelnemers die Brightspace bezoeken zijn enthousiast. Om iedereen te stimuleren hiermee aan de slag te gaan bieden we u een inkijkje.