Precies een eeuw geleden namen astronomen de eerste twee diffuse interstellaire banden (DIBs) in de ruimte waar. Bij een DIB ontbreekt een kleur licht in de straling van sterren achter een interstellaire wolk. Hoewel er inmiddels zo’n 500 DIBs bekend zijn, bleven ze tot voor kort onverklaarbaar. Een…

Stofdeeltjes in de ruimte vormen de basis voor nieuwe sterren en planeten. Maar waar bestaan die stofdeeltjes uit, en hoe gedragen ze zich? Sascha Zeegers onderzocht het. Promotie op 1 november.

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben in data van het SOFIA observatorium ontdekt dat de sterrenwind van een pasgeboren ster in de Orionnevel verhindert dat er in de directe omgeving meer sterren worden gevormd. Dat maakte coauteur Xander Tielens bekend tijdens een persconferentie op de 233ste…

Astronomen willen het heelal begrijpen, van de Oerknal tot nu, en hoe dit verder zal gaan. In Leiden concentreren ze zich daarbij op twee vragen: 'Hoe ontstaan sterren en planeten? en 'Hoe ontstonden in het jonge heelal sterrenstelsels en zwarte gaten?' Een nieuwe generatie telescopen – net klaar of…

Niet het vernuft van de mens, maar materialen zijn de bron voor innovatie en vooruitgang. Dat concludeert archeoloog Maikel Kuijpers op basis van zijn onderzoek naar vakmanschap en materiaalbewerking in de Vroege Bronstijd.

Voor het eerst is een materiaal ontwikkeld dat meerdere, geheel verschillende mechanische eigenschappen kan aannemen en hiertussen kan schakelen. Leids natuurkundige Martin van Hecke en collega’s publiceren hun resultaten op 2 oktober in Physical Review Letters.

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.

Hoe beheersen kenmerken van de architectuur van breekbare materialen hun extreme mechanica?

Astrofysicus Harold Linnartz simuleert processen van het heelal in zijn lab. In het NRC is zijn werkplek in beeld gebracht.

Met 8,9 miljoen euro van de Deense National Research Foundation gaan de Universiteit van Aarhus en de Leidse Sterrenwacht in 2020 het Center for Interstellar Catalysis (InterCat) oprichten. Het centrum staat onder leiding van Aarhus-professor Liv Hornekær. In Leiden wordt het onderzoek verricht door…

Een speciaal ontworpen systeem van tandwielen is flexibel aan één kant en stijf aan de andere. Dit zijn robuuste eigenschappen van de structuur, die zelfs geldig blijven bij fabricagefouten. Dit opkomende onderzoeksveld kan leiden tot nieuwe manieren om tandwielsystemen te ontwerpen, zoals satelliettrackers…

Het lijkt een paradox: ultradun materiaal dat al het licht absorbeert. Toch bestaat het. Twee Leidse onderzoekers berichtten over hun onderzoek in ‘Applied Physics Letters’. Het artikel staat in de Top 20 van meest gedownloade artikelen van mei van het gerenommeerde tijdschrift.

Onderzoekers hebben een materiaal ontwikkeld dat ingaat tegen een van de basisprincipes van de natuurkunde. Reguliere materialen die ingedrukt worden, verspreiden de druk gelijkmatig, ongeacht waar die vandaan komt. Het nieuwe materiaal breekt met deze wetmatigheid en dat kan interessant zijn voor toepassingen…

Mosselen in mosselbedden vormen een patroon dat lijkt op de organisatie van moleculen en atomen in materialen als brons, staal of rubber. Dit gedrag kan dan ook worden beschreven met hetzelfde wiskundige model.

Lezing

Onderzoekers van het Leiden Institute of Physics en FOM-instituut AMOLF maakten een rubberen staaf die bij minder druk juist sneller doorbuigt. Een artikel over het onderzoek, in samenwerking met Harvard University, verscheen op 21 juli in Physical Review Letters.

Aminozuren zijn de bouwstenen voor het leven op aarde. Mogelijk zijn ze in de ruimte ontstaan, en via kometen en meteorieten op aarde beland. Daniël Paardekooper onderzocht een deel van deze hypothese. Promotie op 5 juli.

Leidse fysici ontwikkelden een elegante meetmethode om supersnel elektrische geleiding in superdun materiaal te meten.

Wetenschappers hebben in een laboratorium van de Universiteit Leiden laten zien dat methaan kan ontstaan op ijzige stofdeeltjes in de ruimte. Ze publiceren hun bevindingen in het tijdschrift Nature Astronomy.

We simuleren interstellaire wolken met speciale plasma-expansies en chemische reacties op ijzige stofdeeltjes in ultrahoogvacuümopstellingen. Dit levert gegevens die nodig zijn om astronomische waarnemingen te interpreteren en de reactienetwerken in de ruimte te modelleren.

Wetenschappers bij de Leidse Sterrewacht onderzoeken de oorsprong van sterren en hun planetenstelsels. Ze detecteren en karakteriseren planeten rondom andere sterren (exoplaneten). Ze onderzoeken hoe sterren en planeten ontstaan. En ze volgen moleculen van interstellaire wolken tot planetenstelsels…

Complexe moleculen, waaronder de bouwstenen van het leven, ontstaan in laagjes ijs op ultrakoude stofdeeltjes (-260 oC) in de ijle ruimte tussen en rondom sterren. Om deze processen goed te begrijpen gaan Leidse sterrenkundigen een unieke opstelling ‘CRYOPAD’ voorzien van nieuwe en betere meetapparatuur.…

De Leidse sterrenkundige Bram Ochsendorf heeft in zijn promotieonderzoek de invloed van zware sterren in het Oriongebied op hun omgeving in kaart gebracht. Het was al bekend dat de zware sterren in het Orioncomplex een reuzenbel in de ruimte tussen de sterren hebben geblazen, maar nu blijkt dat deze…

Duik in de wereld van de wetenschap

In de nabijheid van zonachtige protosterren hebben wetenschappers licht opgevangen dat afkomstig is van het giftige gas methylisocyanaat. Als bouwsteen van biologisch belangrijke moleculen vormt het mogelijk een schakel in het ontstaan van leven.

Onder supervisie van Dr. Mike Field wordt in Botanisch Laboratorium onderzoek gedaan naar archaïsch en paleo-botanisch materiaal, waaronder zaden en vruchten, pollen en sporen, en hout.

De biomedische wetenschap heeft een steeds grotere behoefte aan beeldmateriaal van biologisch materiaal op het niveau van cellen en eiwitten. Tjerk Oosterkamp, hoogleraar Experimentele natuurkunde, is gespecialiseerd in het ontwikkelen en gebruiken van tastmicroscopen om biologisch materiaal te bestuderen.…

Het Leids Academisch Kunstcentrum biedt een groot aantal korte en langere cursussen beeldende kunst aan. Het gevarieerde aanbod is zowel voor beginnende cursisten, als meer gevorderden cursisten toegankelijk. In de lessen wordt rekening gehouden met de verschillende ervaringsniveaus. Voor het LAK staat…

Hoe vind je gratis wetenschappelijk materiaal online?

De Universiteitsbibliotheken Leiden (UBL) beheren een enorm archief met boeken, wereldkaarten, handschriften, brieven, foto’s, tekeningen en andere voorwerpen. Een schatkamer vol erfgoed.

Het huidige bestuur van de Vereniging van Oud-Sterrewachters bestaat uit Niels van Weeren, Maaike Damen, Gerben Zwart en Anthony Brown (contactpersoon Sterrewacht).

In de grote gaswolken rondom jonge sterren vinden onder extreme omstandigheden chemische reacties plaats. Daarbij ontstaan zowel kleine moleculen, zoals water en keukenzout, als grote, complexe moleculen die kunnen fungeren als bouwstenen van het leven. Deze astrochemie onderzoeken we in Leiden met…

Van de 89 Spinozapremies die sinds 1995 zijn toegekend gingen er 22 naar Leidse wetenschappers. De NWO-Spinozapremie is de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap.

Van een goedkoop materiaal dat in alle mogelijke vormen en kleuren te produceren is tot afval dat onze leefomgeving ernstig vervuilt. Kunnen ontwerpers bijdragen aan duurzame oplossingen voor het afvalprobleem of zelfs een alternatief bieden voor het materiaal zelf?

Verbreden palet van onderwijsmiddelen

Ewine van Dishoeck, hoogleraar Moleculaire astrofysica, heeft op 4 september in Oslo de Kavli-prijs in ontvangt genomen. Zij kreeg de prestigieuze prijs, bestaande uit een gouden medaille en een miljoen dollar, overhandigd door koning Harald V van Noorwegen.

Een profielwerkstuk schrijven is natuurlijk veel meer dan alleen schrijven.

Hoogleraar moleculaire astrofysica Ewine van Dishoeck is tijdens de Avond van de Chemie benoemd tot erelid van de KNCV. Voorzitter Flors Rutjes was te spreken over hoe Van Dishoeck het vakgebied astrochemie op de kaart heeft gezet.

De Nederlandse sterrenkundige prof. dr. Ewine F. van Dishoeck (Universiteit Leiden) heeft de James Craig Watson Medal 2018 toegekend gekregen van de Amerikaanse National Academy of Sciences (NAS).

Rekenen en onderzoekend leren voor groep 5, 6, 7 basisschool.

Tijdens het symposium Fysica 2009 van de Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV) op 24 april heeft de Leidse natuur- en sterrenkundestudent Nienke van der Marel uit handen van de voorzitter van de Nederlandse Natuurkunde Vereniging de prijs voor beste bachelorpresentatie natuurkunde ontvangen.

Astronomen uit Leiden en Groningen hebben ontdekt dat ijs in de ruimte veel poreuzer kan zijn dan tot nu toe werd gedacht. Dat heeft gevolgen voor de efficiëntie waarmee complexe moleculen kunnen ontstaan. Het onderzoeksresultaat is vandaag gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.

Zie meer informatie onderstaand.

In de afgelopen drie decennia is er een sterke toename van het aantal denktanks in de meeste westerse democratieën, waarbij zij steeds meer gezien worden als belangrijke spelers in beleidsprocessen. Toch blijft hun precieze bijdrage aan beleidsvorming gecontesteerd.

Leerlingen nemen deel aan digitaal onderwijs met opdrachten en filmpjes die ze thuis of op school zelfstandig uitwerken. Studenten of docenten van de opleiding begeleiden hen hierbij.