Hoe is het nu met Young Star Renske Donkers? Begin dit jaar won zij als tweede persoon ooit de Young Star Award voor beste bachelorstudent. Na haar bachelor Molecular Science & Technology is Renske nu druk bezig met haar master Chemical Process Engineering in Delft. ‘Deze prijs was een mooie boost voor…

Sterrenstelsels groeien omdat hun zwaartekracht vers gas van buiten aantrekt. Om dat proces te kunnen begrijpen kroop sterrenkundige Freeke van de Voort achter de computer en simuleerde het. Ze ontdekte dat zwarte gaten het opslokken van vers gas sterk vermindert. Promotie op 28 maart.

Op 10 december verzorgt geneticus Hans Clevers de eerste Tinbergenlezing nieuwe stijl, die in het teken staat van stamcellen. De jonge Leidse hoogleraren Ariane Briegel en Susana Chuva de Sousa Lopes vertellen in korte inleidende lezingen over bacteriële neuzen en het afrijpen van eicellen in het la…

Theoretisch natuurkundige en kosmoloog Alexey Boiarskyi is per 1 oktober benoemd tot hoogleraar.

Vijf veelbelovende onderzoekers van de bètafaculteit hebben een Veni-beurs van NWO in de wacht gesleept. Met de beurs van maximaal 250.000 euro kunnen zij drie jaar lang onderzoek doen. In totaal gingen er zeventien Veni’s naar Leiden, waarvan vier naar de Sterrewacht en één naar het IBL.

Kunst en Cultuur

Met ingang van 1 juni heeft de Universiteit Leiden Sense Jan van der Molen benoemd tot hoogleraar Fysica van de Gecondenseerde Materie. Hij onderzoekt de unieke elektronische eigenschappen die ontstaan als je atomair dunne laagjes op elkaar stapelt tot nieuwe materialen.

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.

Het universum dijt uit en de snelheid waarmee dit gebeurt hangt nauw samen met de leeftijd van het heelal. Maar tussen twee recente metingen van de precieze uitdijingssnelheid zit een gat van 10%. Kosmologen uit Leiden en Heidelberg hebben dit gat nu voor de helft gedicht.

NWO heeft Natuurkunde Vrije Programma’s toegekend aan vijf samenwerkingen tussen natuurkundigen aan verschillende universiteiten. De Universiteit Leiden is betrokken bij drie van deze vijf.

De finale van de Nederlandse Sterrenkunde Olympiade wordt dit jaar georganiseerd door de Sterrewacht Leiden en vindt plaats van woensdag 9 t/m vrijdag 11 juni 2021 aan de Oude Sterrewacht. Op het programma staan onder meer: exoplaneten, zwarte gaten, donkere materie en een zonsverduistering.

Quantum, machine learning, AI en qubits. Quantum Leiden bundelt onderzoek en onderwijs van Universiteit Leiden naar supercomputers of quantumcomputers

Waarom wormen astma bestrijden en sommige eenden necrofiel en homoseksueel zijn. In de Leidse Nacht van Kunst en Kennis op 20 september vindt ook de Nederlandse Ig Nobel Night plaats, een ode aan origineel onderzoek.

Leidse natuurkundigen en pedagogen zijn partners in drie nationale samenwerkingsverbanden die vele miljoenen onderzoeksgeld krijgen van het ministerie van OCW. Het gaat om de Zwaartekrachtsubsidies voor nationale topconsortia. Van de 42 aanvragen zijn in totaal zijn zes projecten geselecteerd, die samen…

Binnen een fractie van de eerste seconde na de oerknal groeide het heelal van de grootte van een atoom tot de afmeting van het zonnestelsel. Tot voor kort was dit slechts theorie maar nieuw onderzoek suggereert dat dit idee echt klopt. In deze lezing leggen Leidse sterrenkundigen uit wat de recente…

Natuurkundigen van het LION doen fundamenteel onderzoek naar natuurkundige verschijnselen, gedreven door nieuwsgierigheid en de wens om de kennis over de wereld waarin wij bestaan te vergroten. Dergelijk onderzoek is altijd een wegbereider gebleken naar toepassingen, en daar hebben de LION onderzoekers…

Het bezoekerscentrum van de Oude Sterrewacht heeft vanaf 4 december 2017 twee splinternieuwe installaties. Deze installaties maken deel uit van de permanente tentoonstelling en zijn een voorproefje van de plannen die de sterrenwacht heeft voor de toekomst.

Team SAURON heeft de Group Achievement Award van de Royal Astronomical Society gewonnen voor hun uitmuntende bijdrage aan de sterrenkunde. Hun wetenschappelijke doelstelling is om de evolutie van elliptische sterrenstelsels te begrijpen door gedetailleerde observaties te maken van nabije objecten. Prof.…

Vanaf een lanceerinstallatie in Frans Guyana gaat op 19 december de Europese satelliet Gaia de ruimte in om een zeer gedetailleerde driedimensionale kaart van het Melkwegstelsel maken. De Leidse astronoom Anthony Brown leidt het consortium dat de vloed aan meetgegevens gaat verwerken.

Het gebiedsbestuur Exacte Wetenschappen van NWO heeft twee subsidies toegekend aan Sterrewacht Leiden. Voor het maken van een nieuwe hemelkaart werd één subsidie toegekend aan Koen Kuijken, en voor het ontwikkelen van een nieuw type spectrograaf, gebaseerd op nanotechnologie, werd een subsidie toegekend…

Een team van Nederlandse en Japanse astronomen, onder leiding van hoogleraar Simon Portegies Zwart, heeft een snelheid bereikt van 24,8 petaflop berekeningen per seconde op de 'Oak Ridge National Supercomputer Titan', een van 's werelds snelste supercomputers. Met deze berekening heeft het team alle…

Astronomen hebben met de Hubble Ruimtetelescoop voor het eerst de vroege fase van stervorming gezien van de kern van een ellipsvormig sterrenstelsel, 3 miljard jaar na de oerknal. De groeiende kern vlamt op door het licht van miljoenen pasgeboren sterren die in razend tempo worden gevormd. Het team,…

AstroEDU is een van de meest inspirerende onderwijsinnovaties ter wereld, aldus de experts van HundrED. Het is een plek voor het lager en voortgezet onderwijs om te leren en ontdekken, voor verandering en om astronomie en ruimtegerelateerde activiteiten te delen, en waar ze kunnen worden beoordeeld…

Nederland draagt 18,8 miljoen euro bij aan de Europese Extremely Large Telescope (E-ELT). Het bedrag is toegekend aan een consortium van academische en industriële partners onder leiding van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA).

Promotie

Zijn tuinslakken in de stad lichter of donkerder van kleur dan slakken die buiten de stad leven? Maak een foto met de SnailApp en help onderzoekers van Naturalis antwoord te vinden op deze vraag.

Oratie

Met sensoren op de zeebodem speuren Leidse natuurkundigen naar Neutrino’s om inzicht te krijgen in de werking van deeltjesversnellers. Dat doen zij binnen twee internationale samenwerkingsverbanden; Antares en KM3NeT. Begin mei zijn de eerste sensoren succesvol geïnstalleerd. Dat blijkt uit het licht…

Lezing

In dit indringende zelfportret uit circa 1629 presenteert Rembrandt zich als een aristocratische jongeman. Rembrandt schreef zich in 1620 in als letterenstudent aan de Leidse universiteit. Het is onbekend of hij daadwerkelijk naar college ging. In zijn schilderijen en prenten verwerkte hij veel onderwerpen…

Overzicht van de voornaamste onderzoeksprojecten van het Leids Papyrologisch Instituut.

Bonnet

Hoe ontstaan sterren en sterrenstelsels? Wat is donkere materie? Om deze en andere vragen te beantwoorden zijn steeds grotere telescopen nodig. Om die te realiseren is internationale samenwerking nodig. Deel uit een serie over de impact van samenwerking.

De Leidse astronoom Anthony Brown had de eer om de prestigieuze Spitzer Lectures te geven aan de Princeton Universiteit. In vijf lezingen verspreid over begin mei gaf hij een inzicht in de Gaia-missie. ‘Een van de intellectuele hoogtepunten van het jaar.’

De herkomst van Surinaamse rijst, een digitale tweeling van de aarde en een groot big-data project aan de Chileense hemel: drie Leidse wetenschappers ontvangen een ENW-KLEIN subsidie voor vernieuwend, fundamenteel onderzoek.

Promoveren in wat voor deeltjesfysici het Mekka van de moderne wetenschap is: CERN. Voor de bijna afgestudeerde natuurkundige Marco van Woerden wordt deze droom binnenkort werkelijkheid, en mag hij zich in Genève drie jaar lang bezighouden met de fundamenten van de wetenschap.

Van de negen Jong Talent Afstudeerprijzen gaan er vier naar Leidse alumni. Zij ontvangen de prijs op 29 november van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Alle vier werken nu als promovendus in Leiden. De jury roemt hun innovatieve aanpak.

Op 23 juni vierden wij ons vierde lustrum in de Oude Sterrewacht, samen met het Kaiser-dispuut dat al 25 jaar bestaat. We kunnen terugkijken op een zeer geslaagde bijeenkomst, met twee lezingen door toponderzoekers, leuke anekdotes over de historie van de verenigingen, een rondleiding langs de telescopen…

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft aan zeventien pas gepromoveerde onderzoekers van de Universiteit Leiden een Veni-financiering verleend. Deze beurs biedt veelbelovende jonge wetenschappers de mogelijkheid om gedurende drie jaar hun eigen ideeën verder te ontwikk…

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) kiest haar leden uit een select gezelschap van vooraanstaande onderzoekers. Op 17 september installeert de KNAW 21 nieuwe leden, waaronder Leids natuurkundige Michel Orrit.

Publicaties van het Leids Papyrologisch Instituut

Dit boek is een Festschrift ter ere van Sven Vleeming met bijdragen van 38 vrienden en collega’s, onder wie bekende specialisten binnen hun respectievelijke vakgebieden.

Hieratic Papyrology