Van 11 september tot 2 oktober 2015 is er in de Oude Sterrewacht Leiden een expositie gewijd aan de eerste Akademieprijs Astronomie en Kunst. Kunstenaar Roland Schimmel heeft met zijn werk Zwarte Zon de prijs gewonnen. Het prijzengeld, een bedrag van 5000 euro, is beschikbaar gesteld door de Nederlandse…

Een internationaal team van laboratorium-astrofysici en astrochemici heeft aangetoond dat glycine, het eenvoudigste aminozuur en een belangrijke bouwsteen van het leven, kan ontstaan onder de barre omstandigheden die in de ruimte heersen. De resultaten worden maandagavond gepubliceerd in Nature Astr…

Hoogleraar Ignas Snellen ontwikkelde een online platform waarop onderzoekers van exoplaneten video’s kunnen plaatsen over hun werk: exoplanet-talks.org. ‘Vooral jonge collega’s kunnen zo hun onderzoek beter onder de aandacht brengen.’

SRON Nederlands Instituut voor ruimteonderzoek gaat verhuizen. In 2021 zal de Utrechtse vestiging van het instituut zich vestigen in Zuid-Holland. Leids hoogleraar Paul van der Werf ziet de verhuizing als een grote verrijking: ‘Het wordt allemaal veel gemakkelijker als SRON hier straks op het parkeerterrein…

Op vrijdag 28 november wordt de eerste De Zeeuw-Van Dishoeck Afstudeerprijs voor Sterrenkunde uitgereikt. De prijs, gefinancierd vanuit het nieuwe De Zeeuw-Van Dishoeck Fonds, heeft als doel om jong talent in de astronomie te stimuleren. Job Feldbrugge, afgestudeerd in Groningen, ontvangt de prijs van…

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.

De kleur en helderheid van meer dan 1,3 miljard sterren, maar ook hun 3D-posities, en 2D-bewegingen. Dat is de inhoud van de tweede dataset van de ‘one billion starmapper’ Gaia, die Europees ruimteagentschap ESA op 25 april opende.

In 2022 is Leiden dé Europese stad van de wetenschap. De voorbereidingen zijn in volle gang, dus we geven je graag een kijkje achter de schermen. Dit keer praten we met Ewine van Dishoeck. Zij is de trekker van het jaarprogramma voor de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Wat Ewine betreft kan…

De Directeur Generaal van ESO, Tim de Zeeuw, ontving President van Chile, Michelle Bachelet Jeria, voor een ceremonie waarbij de eerste steen van ESO’s Extremely Large Telescope (ELT) werd gelegd.

Het METIS-instrument dat onder leiding van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) wordt gebouwd voor ESO's toekomstige Extremely Large Telescope (ELT) in Noord-Chili heeft een belangrijke mijlpaal bereikt: het voorlopig ontwerp is goedgekeurd.

Wetenschap en maatschappij ontmoeten elkaar in de Leidse Nacht van Kunst & Kennis op 20 september. Vooraf krijgen onze topsprekers alvast een prikkelende vraag. Gaat het mensen lukken om te leven op Mars?

De uitlijning van de James Webb-ruimtetelescoop is voltooid. Het ruimteobservatorium is in staat scherpe, goed gerichte beelden vast te leggen met elk van zijn vier krachtige wetenschappelijke instrumenten aan boord. Het MIRI-instrument, waar onder andere hoogleraar Moleculaire Astrofysica Ewine van…

Onderzoekers van het Laboratorium voor Astrofysica van de Sterrewacht Leiden zijn erin geslaagd om water te maken onder omstandigheden zoals die in de ruimte heersen.

Astronomen uit Leiden en Groningen hebben ontdekt dat ijs in de ruimte veel poreuzer kan zijn dan tot nu toe werd gedacht. Dat heeft gevolgen voor de efficiëntie waarmee complexe moleculen kunnen ontstaan. Het onderzoeksresultaat is vandaag gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.

Astronomen hebben met behulp van ALMA een gebied rond een jonge ster in beeld gebracht waar stofdeeltjes kunnen groeien. Het is voor het eerst dat zo’n ‘stofval’ duidelijk is geïdentificeerd. In een stofval kunnen minuscule stofdeeltjes in schijven rond sterren zo groot worden dat ze uiteindelijk kometen,…

Volgens astrochemici komt het Cyclopropenyl-ion molecuul veel voor in het heelal, maar er kon niet gericht naar worden gezocht met telescopen. Na een decennialange zoektocht is het lichtspectrum in het laboratorium gemeten. Het molecuul is een tussenproduct van chemische reacties die een rol spelen…

Een Nederlandse samenwerking, met onder andere het SURF Open Innovation Lab en de Sterrewacht Leiden, heeft de HPC Innovation Excellence Award van Hyperion Research gewonnen. Het is voor het eerst dat een Nederlands team de prijs in de wacht sleept. Het team ontving de prijs voor het verbeteren van…

Een logische volgende stap en een nieuwe uitdaging: Harold Linnartz is klaar voor zijn nieuwe functie als Opleidingsdirecteur (OD) van de Leidse Sterrewacht. Per 1 oktober volgt hij huidig OD Paul van der Werf op. ‘De opleiding is ontzettend gegroeid. Dat wordt een logistieke tour de force.’

De jaarlijkse bijeenkomst van de European Astronomical Society (EAS) vindt dit jaar plaats in Leiden. De grootste sterrenkundeorganisatie van Europa verwacht zo’n 1500 astronomen. De Universiteit Leiden is de organisator van EAS 2020, dat tegelijk met de jaarlijkse Nederlandse Astronomenconferentie…

Bij diepe waarnemingen met de MUSE-spectrograaf van de Very Large Telescope van ESO zijn rond verre sterrenstelsels gigantische kosmische reservoirs van atomair waterstof ontdekt. De extreme gevoeligheid van MUSE stelde de onderzoekers in staat om deze vage waterstofwolken in het vroege heelal rechtstreeks…

Het nieuwe programma Synoptic Optics, gesubsidieerd uit het NWO-domein Toegepaste en Technische Wetenschappen (TTW), gaat nieuwe optische technieken ontwikkelen. Onderzoekers Frans Snik en Hoogleraar Experimentele astrofysica Christoph Keller van de Sterrewacht Leiden gaan nieuwe methoden testen om…

In de nabijheid van zonachtige protosterren hebben wetenschappers licht opgevangen dat afkomstig is van het giftige gas methylisocyanaat. Als bouwsteen van biologisch belangrijke moleculen vormt het mogelijk een schakel in het ontstaan van leven.

De Universiteit Leiden reikt regelmatig eredoctoraten, onderscheidingen en prijzen uit.

Promotie

Eindelijk weten we het zeker: ook in het midden van ons eigen sterrenstelsel zit een zwart gat. Astronomen onthulden vandaag de allereerste foto van Sagittarius A*, een superzwaar object in het centrum van de Melkweg. Deze foto kon alleen genomen worden door een wereldwijde samenwerking van telescop…

De onderzoeksgroep van Gerard van Westen gaat samen met farmaceutisch bedrijf Galapagos software ontwikkelen die zelf nieuwe werkzame moleculen bedenkt. De groep ontvangt hiervoor een NWO LIFT-subsidie van 280.000 euro, waarvan 63.000 euro van Galapagos. Dat zal ook zijn expertise in biologie, chemie…

Per 1 november is Laura Heitman benoemd tot hoogleraar Moleculaire farmacologie bij het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR). Heitman draagt bij aan de ontdekking van nieuwe geneesmiddelen door onderzoek naar de interactie tussen medicijnen en hun aangrijppunt in het lichaam. ’Mijn uiteindelijke…

In de zoektocht naar nieuwe medicijnen tegen onder andere kanker heeft een Leids team een nieuwe werkwijze ontwikkeld. Dit stappenplan combineert kunstmatige intelligentie (AI) met moleculair modelleren en is geschikt om onbekende en vernieuwende medicijnstructuren te vinden, zo bewezen de onderzoek…

Kersverse hoogleraar Gerard van Westen werkt op het snijvlak van kunstmatige intelligentie en medicijnontwikkeling. Voor de nieuwe leerstoel Artificial Intelligence and Medicinal Chemistry zet hij computermodellen in om medicijnontwikkeling efficiënter te maken. ‘ Ons ultieme doel is een virtuele mens…

Als sterrenstelsels botsen, botsen de zwarte gaten in hun centrum dan ook om samen een supergroot zwart gat te vormen? Dat veronderstelt men wel, maar zo eenvoudig is dat niet, stelt Simon Portegies Zwart. De informaticus en sterrenkundige gaat het onderzoeken met een Vici-beurs.

Shell onderzoekt samen met theoretische natuurkundigen en chemici van de Universiteit Leiden hoe quantumcomputeralgoritmen complexe moleculen kunnen simuleren.

Computerwetenschapper Manolis Fragkiadakis werkt voor zijn promotieonderzoek aan een computerprogramma dat video’s van verschillende gebarentalen kan vergelijken. Hiermee kunnen verschillen tussen gebarentalen worden ontdekt, en dat kan vertaalfouten voorkomen. Uiteindelijk moet het programma alle gebarentalen…

Op 13 januari 2020 heeft de Association for Computing Machinery (ACM) 95 leden benoemd tot ACM Fellows, die zich in vele computerdisciplines hebben onderscheiden. Onder de nieuwe ACM Fellows bevindt zich professor Holger Hoos van het Leiden Institute of Advanced Computer Science, die specifiek is geselecteerd…

Een nachthemel van meer dan 40 petabytes groot, jonge sterrenclusters simuleren en begrijpen hoe het lichaam virussen afremt: drie Leidse projecten krijgen van NWO rekentijd op een van de geavanceerde nationale supercomputers.

Het Instituut Biologie Leiden is per 1 mei een gasthoogleraar rijker: bioinformaticus Marnix Medema bekleedt een jaar lang de Van der Klaauw-leerstoel. Hij kijkt uit naar samenwerking en wil het bioinformatica-onderwijs een boost geven.

Acht hoogleraren zijn vandaag gelijktijdig geïnaugureerd als ‘Medical Delta hoogleraar’ bij de Universiteit Leiden, het LUMC, de TU Delft, Erasmus Universiteit en/of het Erasmus MC. Met een aanstelling bij tenminste twee van deze vijf academische instellingen combineren zij technologie en gezondheidszorg…

Media & interactie is waar kunstmatige intelligentie en machine learning samenkomen met filosofie, cognitieve wetenschap en de creatieve kunsten. Voorbeelden van onderzoeksvragen in dit domein zijn: ‘Kan een algoritme naar menselijke maatstaven creatief zijn?', 'Kunnen creatieve processen, zoals het…

Op 20 september verandert Leiden tijdens de Nacht van Kunst en Kennis in één grote proeftuin. Het festival mixt wetenschap met theater, cabaret, kunst en muziek. Leer van penisexpert Menno Schilthuizen en swing mee met Spinvis. Kaarten nu verkrijgbaar!

Astronomen hebben met behulp van ESO’s Very Large Telescope het meest heldere sterrenstelsel ontdekt dat tot nu toe in het vroege heelal is aangetroffen. Ook hebben ze sterk bewijs gevonden dat het stelsel sterren van de eerste generatie bevat. Het team, met de Leidse astronomen David Sobral, Jorryt…

‘De wetenschap is uit haar ivoren toren gekomen maar daar stond nog te weinig actie en financiering tegenover.' Leids hoogleraar Wetenschapscommunicatie Ionica Smeets werd op haar wenken bediend bij de presentatie, op 28 januari, van de Kamerbrief over de toekomst van het wetenschappelijk onderzoek…

Met 8,9 miljoen euro van de Deense National Research Foundation gaan de Universiteit van Aarhus en de Leidse Sterrenwacht in 2020 het Center for Interstellar Catalysis (InterCat) oprichten. Het centrum staat onder leiding van Aarhus-professor Liv Hornekær. In Leiden wordt het onderzoek verricht door…

Ruimteonderzoeksinstituut SRON dat nu in Utrecht is gevestigd, komt naar Zuid-Holland. Het instituut dat onder meer hoogwaardige technologische instrumenten bouwt voor sterrenkundig onderzoek, aardgericht onderzoek en onderzoek naar exo-planeten, krijgt een nieuw onderkomen naast de Science Campus van…

Zeven Leidse hoogleraren zijn benoemd tot lid van De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). De installatie van de in totaal drieëntwintig nieuwe leden vindt plaats op maandag 13 september.

NWO heeft in het programma ‘Investeringen NWO-middelgroot’ subsidies toegekend voor de aanschaf van apparatuur, het opzetten van dataverzamelingen en het maken van software en bibliografieën. Van de 31 subsidies gaan er vijf naar voorstellen van de Universiteit Leiden.

Twee ‘dozen’ op de Canarische eilanden en Chili speuren sinds enkele jaren de hemel af naar exoplaneten rondom heldere sterren. Promovendus Geert Jan Talens heeft deze zogeheten MASCARA-telescopen mee ontwikkeld en er de eerste ontdekkingen mee gedaan. Samen met hem beantwoorden we de belangrijkste…

Van het ontstaan van het heelal tot de moleculen in de atmosfeer van een planeet. De eerste vijf foto’s van de James Webb Space Telescoop (JWST) laten de enorme verscheidenheid zien waarbinnen de ruimtetelescoop kan werken. Ewine van Dishoeck, hoogleraar moleculaire astrofysica, wierp dinsdag in Rijksmuseum…

De Dick Stufkens Prijs 2011 is toegekend aan Dr. Sergio Ioppolo voor zijn proefschrift “Surface Formation Routes of Interstellar Molecules”. Hierin beschrijft hij de constructie en toepassing van een instrument waarin op laboratoriumschaal de interstellaire condities en de chemische reacties, die daaronder…

Astronoom Xander Tielens krijgt een Spinozapremie, de hoogste wetenschappelijke prijs van Nederland. Tielens is hoogleraar in de fysica en chemie van de ruimte tussen de sterren. In deze ruimte bestudeert hij grote en complexe, vaak organische, moleculen. De Spinozapremie bedraagt 2,5 miljoen euro.

Van simulaties van sterrenstelsels tot analyses van MRI-scans: wetenschappelijk onderzoek vraagt steeds meer rekenkracht. Daarom gaat de Universiteit Leiden een geheel nieuwe faciliteit voor high performance computing opzetten. Op 20 juni werd het officiële startsein gegeven.

Wetenschappers hebben in een laboratorium van de Universiteit Leiden laten zien dat methaan kan ontstaan op ijzige stofdeeltjes in de ruimte. Ze publiceren hun bevindingen in het tijdschrift Nature Astronomy.