Op 26 november 1940 hield Rudolph Pabus Cleveringa (1894-1980) zijn beroemd geworden protestrede.

Volg dit najaar generaal b.d. Roméo Dallaire en diverse deskundigen uit de hele wereld op het gebied van PTSS, oorlogsmidaden, mensenrechten en vredeshandhaving in een reeks belangrijke conversaties over leiderschap en morele dilemma's in conflict- en crisissituaties.

De Cleveringa lezing Den Haag werd dit jaar gehouden op 26 november met Carel Stolker en Suzanne Bloks.

De internationaal voorzitter van Artsen Zonder Grenzen, Joanne Liu, is Cleveringa-hoogleraar in het collegejaar 2016-2017. Op 25 november houdt zij haar Cleveringa-oratie. Ook geeft zij een dag daarvoor een extra lezing over ebola voor studenten en medewerkers.

Piet Hein Donner bekleedt in het collegejaar 2015-2016 de Cleveringaleerstoel. Op 26 november houdt hij de jaarlijkse Cleveringa-oratie. Hierin richt hij zich op recht, vrijheid en verantwoordelijkheid: hoe die te behouden en te bewaken bij een veranderende betekenis van de staat.

Bijna 81 jaar na zijn befaamde speech tegen de Duitse bezetter, wordt de Leidse hoogleraar Rudolph Pabus Cleveringa herdacht in zijn Groningse geboortestad Appingedam. Op 12 november wordt daar een standbeeld onthuld en zijn er diverse andere activiteiten.

Acteur Pierre Bokma wekt bijna 75 jaar later, op een steenworp afstand van het Academiegebouw, de protestrede van professor Cleveringa tot leven. Familieleden van Cleveringa en Hazelhoff Roelfzema kijken ontroerd toe.

Wat kunnen we leren van Cleveringa’s moedige protestrede? ‘Zonder verbeeldingskracht en een hechte gemeenschap nemen mensen het niet voor elkaar op’, stelt Cleveringa-hoogleraar Michael Ignatieff tijdens zijn oratie op 26 november.

Michael Ignatieff, Canadees schrijver, hoogleraar en oud-politicus, is benoemd tot Cleveringa-hoogleraar voor het academisch jaar 2013-2014 aan de Universiteit Leiden. Professor Ignatieff houdt op 26 november 2013 de Cleveringa-oratie.

Op 26 november 2014 geeft Prof. Dr. Thomas Bäck de Cleveringa lecture aan de University of Calgary in Canada getiteld: Innovation: Can we use principles of evolution to guide it?

Frans Hemelop, gepensioneerd belastingmedewerker, postzegelverzamelaar en amateurontwerper, heeft een postzegel ontworpen die uitgebracht wordt op 26 november 2015. Dan is het 75 jaar geleden dat de Leidse hoogleraar Cleveringa zijn beroemde protestrede tegen het ontslag van joodse collega's hield.…

'Ik hoor erbij.' Dat ervoer de jonge Joodse rechtenstudente Hetty Koster toen zij de gedenkwaardige protestrede van professor Cleveringa bijwoonde op 26 november 1940. Door onder te duiken overleefde zij de oorlog. Zij trouwde met Dolf Cohen, later rector magnificus van de Universiteit Leiden, en kreeg…

Op donderdag 24 november gaf Joanne Liu een extra lezing over ebola in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Dat deed zij voorafgaand aan haar Cleveringa-oratie op 25 november.

Vrijdag 25 november 2016 schonk de dochter van prof. Cleveringa, mevrouw Ten Kate - Cleveringa, de Leidse rechtenfaculteit een prachtige bronzen buste van haar vader.

De wereld liet Rwanda in de steek ten tijde van de genocide en dat mag nooit meer gebeuren, zo stelde Cleveringahoogleraar Roméo Dallaire in zijn oratie op 26 november. Ook vroeg de Canadese generaal buiten dienst aandacht voor getraumatiseerde soldaten. ‘We moeten onze soldaten beter voorbereiden op…

In zijn biografie over professor Rudolph Cleveringa vult Kees Schuyt het bestaande beeld aan. Bijna alle aandacht gaat uit naar Cleveringa’s protestrede tegen de nazi’s, terwijl zijn latere verzetswerk nog veel riskanter was. Bovendien stond Cleveringa niet alleen. ‘Zonder Telders geen Cleveringa.’…

Rond 26 november worden op ruim veertig locaties wereldwijd Cleveringabijeenkomsten georganiseerd voor Leidse alumni. Zo ook in Tokio, waar hoogleraar Japanstudies Ivo Smits zijn Cleveringalezing hield voor een volle zaal.

Historicus Marjan Schwegman is de nieuwe Cleveringahoogleraar. In haar oratie op 27 november vraagt ze aandacht voor Eduard Meijers, de Joodse hoogleraar die door de nazi’s werd ontslagen. Schwegman was onder andere directeur van het NIOD Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies.

Historicus Jan Grabowski en socioloog Barbara Engelking houden op 26 november samen de Cleveringa-oratie. Zij schreven een kritisch boek over de Holocaust in Polen en werden daarvoor aangeklaagd.

De herdenking van verzetsdaden wordt in Polen misbruikt om de geschiedenis van de Holocaust te vervalsen. Dat stelde Cleveringahoogleraar Jan Grabowski in zijn oratie op 26 november. Cleveringahoogleraar Barbara Engelking wees in haar oratie op de veelal onverschillige en passieve houding van de Poolse…

Boekpresentatie

Op de gezamenlijke herdenkingsbijeenkomst van de gemeente Leiden en de Universiteit Leiden op 4 mei, spreken rector magnificus Carel Stolker en Jip Stam, praeses van de koepelorganisatie van Leidse studentenverenigingen. Zij staan stil bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en eren de hoogleraren…

Er is een nieuwe postzegel verschenen, met daarop de beeltenis van Ben Telders, een Leidse hoogleraar die zich verzette tegen de Duitse bezetter en de Tweede Wereldoorlog niet overleefde. Frans Hemelop, ontwerper van de zegel, wil met zijn eerbetoon Telders ‘uit de schaduw halen.’

Historica Carol Gluck spreekt op 26 november over collectieve herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, met name in Azië. Haar oratie is op de jaarlijkse gedenkdag van de protestrede die Rudolph Cleveringa in 1940 hield tegen het ontslag van Joodse collega-professoren.

Al zijn de adviezen van de Raad van State niet bindend, ze zijn zeker gezaghebbend. Dat zei Piet Hein Donner of 4 februari tijdens een drukbezochte lezing aan de Rechtenfaculteit.

De vluchtelingencrisis en terreurdreiging vragen om een betere Europese samenwerking, stelt Piet Hein Donner in zijn Cleveringa-oratie op 26 november in het Academiegebouw. ‘Kiezen voor een open en pluriforme gemeenschap vergt moed.’

Lezing

Individuele getuigenissen over de oorlog zijn een machtig wapen. ‘Moedige mensen als Cleveringa en voormalige troostmeisjes durfden zich uit te spreken en zorgden voor een betere toekomst.’ Dat stelt Japanoloog Carol Gluck in haar Cleveringa-oratie op 26 november.

De Canadees Roméo Dallaire (1946) was VN-commandant in Rwanda ten tijde van de genocide daar, en werd vervolgens voorvechter van mensenrechten. Hij was ook als onderzoeker verbonden aan diverse universiteiten en negen jaar senator in Canada. Dallaire spreekt op 26 november de vijftigste Cleveringa-oratie…

Er is weinig bekend over de Leidse studenten en medewerkers van de universiteit die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog. Studenten onder leiding van hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde Yra van Dijk gingen op onderzoek uit en komen met aanbevelingen.

Antoaneta Dimitrova, hoogleraar Comparative Governance, gaf vorige week de Cleveringalezing in de Vaclav Havel bibliotheek in Praag. Ze vertelt over die ervaring.

Alumni-activiteit, Lezing

Op 4 mei was het een paar minuten voor acht al doodstil op het Pieterskerkplein in Leiden, waar meer dan duizend mensen samendromden om de doden uit de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Daarvóór was een lange stoet in stilte vanuit de Pieterskerk via het Academiegebouw naar het plein gelopen.

Cleveringahoogleraar Joanne Liu, internationaal president van Artsen Zonder Grenzen, geeft op 24 november een extra college. Het onderwerp daarvan is de aanpak van de Ebola-crisis. Op 25 november staat de Cleveringalezing over hulp aan vluchtelingen op het programma.

Op 26 november 1940 stond professor Cleveringa voor een overvol Groot Auditorium en sprak hij zijn afschuw uit over het ontslag van zijn Joodse collega's. Op de Cleveringabijeenkomsten staan alumni over heel de wereld samen stil bij deze moedige protestrede.

Een nieuwe online webinar-reeks, de Cleveringa Dallaire Critical Conversation Series, start op 22 september. In deze publiekelijk toegankelijke serie spreken panels van prominente Leidse en internationale experts over leiderschap en morele dilemma’s in tijden van conflicten en crisis.

Oratie

Cleveringahoogleraar Roméo Dallaire leidde in 1994 de VN-vredesmissie in Rwanda. Hij kon niet voorkomen dat zich onder zijn ogen een genocide voltrok waarbij 800.000 mensen de dood vonden. In zijn Cleveringa-oratie op 26 november vertelt de Canadese generaal buiten dienst openhartig over zijn gruwelijke…

Oratie, Cleveringa-oratie

De Universiteit Leiden gedenkt haar slachtoffers van de oorlog en eert alle leden van de universitaire gemeenschap die in verzet kwamen tegen onrecht. Zoals Rudolph Cleveringa, de rechtendecaan die in 1940 een protestrede uitsprak na het ontslag van Joodse collega's. Met herdenkingsbijeenkomsten, de…

Congres/symposium

Het is tijd dat de internationale gemeenschap een halt toeroept aan oorlogsmisdaden - in het bijzonder tegen medisch personeel. Dat zei internationaal voorzitter Joanne Liu van Artsen zonder Grenzen tijdens de Cleveringa-oratie.

Oratie, Cleveringa oratie

Tentoonstelling

Prof. mr. Benjamin Marius Telders, hoogleraar volkenrecht, stierf op 6 april 1945 in Bergen-Belsen aan vlektyfus. Voor en tijdens de bezetting was hij een voorbeeld van burgermoed. Hij streed tegen willekeur en onrecht.

De Joodse hoogleraar Eduard Meijers (1880-1954) werd in november 1940 samen met 29 andere Joodse medewerkers op last van de nazi’s ontslagen.

Met haar wetenschappelijke ontdekkingen heeft de Universiteit Leiden geschiedenis geschreven, maar haar eigen historie is ook opgetekend in diverse boeken en een film.