Onderzoeksproject
Femicide in Nederland
In dit project streven we ernaar om femicide, oftewel vrouwenmoord, beter te begrijpen. We doen dit onder andere door het ontwikkelen van een 'Femicide Monitor', een database die alle femicide-zaken in Nederland registreert.
- Looptijd
- 2024 - 2028
- Contact
- Jolien van Breen
Femicide in Nederland
Het concept Femicide werd in 1976 ontwikkeld door Diane Russell. Zij definieerde femicide als het ombrengen van een vrouw of meisje (deels) omdat ze een vrouw is.
Het concept van femicide is bijzonder succesvol geweest in het vestigen van de aandacht op geweld tegen vrouwen en meisjes wereldwijd, en het aanmoedigen van onderzoek om het fenomeen beter te begrijpen. Veel mensen willen meer weten over femicide in Nederland – hoe vaak komt het eigenlijk voor, en in welke omstandigheden? Om die vragen te beantwoorden, is het nodig om data over femicide op een overzichtelijke manier bij te houden. Dat is het doel van de Femicide Monitor. Door middel van de Femicide monitor hopen wij inzicht te kunnen geven in zaken waar vrouwen gedood worden, voor onderzoekers, journalisten, en beleidsmakers.
De monitor is momenteel in ontwikkeling. De bedoeling is dat de monitor in het eerste kwartaal van 2025 beschikbaar komt. Om alvast een indruk te krijgen van de monitor, kunt u de factsheet van het jaar 2023 bekijken in de zijbalk.
Maatschappelijke aandacht voor femicide
Het verbeteren van de informatievoorziening rondom femicide is dringend, want er is momenteel veel maatschappelijke aandacht voor dit fenomeen. De overheid wil meer gaan doen om femicide te begrijpen en voorkomen (zie dit rapport). In verschillende landen is het gebruikelijk om – na een zaak met dodelijke afloop – een review in te stellen, waar alle betrokken instanties samenkomen om te reflecteren op of/hoe de dodelijke afloop eventueel voorkomen had kunnen worden. In Nederland worden zulke reviews slechts incidenteel ingezet (zie bijvoorbeeld dit rapport), maar de overheid wil inventariseren of het wenselijk en haalbaar is om dit instrument meer systematisch te gaan inzetten. Voor het WODC werken wij momenteel aan een onderzoek dat deze vraag moet beantwoorden – dat rapport wordt in Januari 2025 verwacht.
In juridische kringen is er momenteel een initiatief om van femicide een verzwarende omstandigheid te maken in moord- en doodslagzaken. Dat wil zeggen dat er een zwaardere straf wordt opgelegd, als aangetoond kan worden dat een bepaalde moordzaak een femicide was (zie Samadi, 2024).
Ook hier speelt de femicide monitor een belangrijke rol – het is lastig om geinformeerde beslissingen te maken als er geen data beschikbaar is – met de femicide monitor hopen wij een begin te maken met het oplossen hiervan.