Universiteit Leiden

nl en

Oorlogvoering: technologie en ethiek - een leeslijst

Terwijl de Verenigde Staten nog altijd oorlog voert met drones en China grossiert in grootschalige cyber- en informatie operaties, leven Oekraïense en Russische soldaten in loopgraven en moeten NAVO-tanks een breekijzer vormen aan het front in de Donbas. Is oorlog door technologische ontwikkelingen de afgelopen decennia ingrijpend veranderd? Of blijft oorlog, met al zijn ingrijpende en gruwelijke gevolgen, altijd hetzelfde?

Deze leeslijst biedt een overzicht van recent verschenen werk over de geschiedenis van oorlog, vernieuwingen in strategie en technologie, informatie- en cyberoorlog en de ethische vraagstukken rond het wapen van de toekomst: het autonome wapen.   

De boeken op deze lijst vormen slechts een kleine selectie van alle werken rond technologie en oorlog die bij de UBL te lenen zijn. Volg de link onder de titel van het boek om het aan te vragen in de Catalogus, of zoek zelf op auteur, titel of trefwoord. 

Jeremy Black, Introduction to Global Military History: 1775 to the Present Day

2019

Introduction to Global Military History biedt een breed maar beknopt overzicht van de militaire geschiedenis van het einde van de 18e eeuw tot het heden. Het behandelt belangrijke gebeurtenissen en slagvelden uit verschillende regio's en benadrukt de rol van technologie, politiek en samenleving bij oorlogsvoering. Het boek is een klassieker in zijn vakgebied sinds de publicatie van de eerste editie in 2005. De nieuwe editie bevat een volledig herzien hoofdstuk over conflicten in de achttiende eeuw,  gebeurtenissen na 1990 en niet-westerse conflicten.  

Het behandelt zowel minder bekende conflicten als de bekende oorlogen uit de geschiedenis en wordt geïllustreerd met kaarten, uittreksels uit primaire bronnen en casestudy's. Het is essentieel leesvoer voor alle studenten van moderne militaire geschiedenis en internationale betrekkingen.

Björn Palmertz et. al., Hybrid Warfare: Security and Asymmetric Conflict in International Relations

2021

Cyber-aanvallen, fake news-campagnes en het heimelijk ondersteunen van opstandelingen zijn – naast de inzet van conventionele legers – integrale onderdelen geworden van internationale conflicten en oorlogen. Is het daarom zinvol om te spreken van Hybrid Warfare? En zo ja: Wat is dat precies, welke landen maken er gebruik van en hoe kunnen anderen zich ertegen weren?  

Deze bundel beantwoord die vragen door een combinatie van conceptuele reflecties en empirische case studies. De inleiding en conclusie gaan in op de geschiedenis van het concept Hybrid Warfare, de analytische mogelijkheden en beperkingen. Veel spannender zijn echter de hoofdstukken die concreet ingaan op de doelen en strategieën van Rusland, Iran en China en de reacties daarop van de NAVO, de VS en de EU. Twee hoofdstukken analyseren hoe Baltische staten en Oekraïne zich teweer stellen tegen Russische aanvallen en ondermijningspogingen.

Grégoire Chamayou & Janet Lloyd, Drone Theory

2015

Geschreven naar aanleiding van het toenemende gebruik van drones in Pakistan, biedt het boek Drone Theory van Grégoire Chamayou een goede introductie tot het begin van drone-oorlogsvoering en de sociaal-politieke gevolgen die dit had op het wereldtoneel. Chamayou neemt het standpunt in dat het toegenomen gebruik van bewapende drones een radicale verschuiving is in het militaire denken en hoe oorlog wordt gevoerd. De gevolgen zijn volgens hem verstrekkend. Niet alleen de beoogde doelen worden geraakt, maar ook de piloten die mijlenver aan de knoppen zitten. Drone oorlogen hebben grote filosofische en politieke gevolgen voor de bevolking 'daar' en 'thuis'.  

Door zijn bespreking van de geschiedenis van drones, de psychologische, ethische en filosofische implicaties van het gebruik van deze wapens en daaruit volgende diepgaande politieke gevolgen die conflicten over de hele wereld hebben beïnvloed, bouwt Chamayou overtuigende zaak tegen het gebruik van drones in oorlogsvoering.

Kyle Grayson, Cultural Politics of Targeted Killing: On drones, counter-insurgency, and violence

2016

In verschillende werken in deze lijst wordt oorlogvoering besproken binnen een moreel, ethisch, filosofisch of juridisch kader. Kyle Grayson vult dit in Cultural Politics of Targeted Killing: On drones, counter-insurgency, and violence aan met een culturele dimensie. Daarmee voegt hij een noodzakelijke, zij het complexe, laag toe aan de debatten over het gebruik van drones in conflictgebieden. Zoals hij zelf betoogt, wordt de daad van moord en de rechtvaardiging ervan "bewerkstelligd door een culturele politiek die voortkomt uit gemeenschappelijke waarden, normen, opvattingen en interpretatiewijzen die de moord presenteren als een vereist, zo niet normaal, element van veiligheidsbeleid". Door middel van onderzoek naar deze benadering, beantwoordt Grayson een belangrijke vraag: hoe is het mogelijk dat gerichte moord mogelijk is geworden in operaties van liberale regimes, die in woord altijd waarde lijken hechten aan mensenlevens.

ed. Nihal Bhuta, Autonomous weapons systems: law, ethics, policy

2016

De razendsnelle innovatie van digitale middelen is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Het kan onze doelstellingen zowel verwezenlijken als ondermijnen. Voor het eerst in de wereldgeschiedenis worden beslissingen over leven of dood genomen zonder directe tussenkomst van een persoon, die aanwezig is op het slagveld, maar op basis van sensoren en data. Dat creëert een spanningsveld ten aanzien van de wettelijke en ethische normen die zijn ontwikkeld ten aanzien van interpersoonlijk geweld. Als mensheid staan we op een tweesprong, wetende dat het ethisch kader voor beslissingen rond leven of dood, ontwikkeld in de loop van millennia, deze technologische revolutie niet heeft kunnen voorzien.

Dit boek richt zich op de juridische en ethische kant van het te vormen beleid dat autonome wapensystemen zou moeten reguleren. De auteurs schetsen in hun reflecties een hypothetische toekomst, die voorlopig nog het midden houdt tussen een dystopie en een ideaal scenario. De scheidslijnen tussen voorspellen, speculeren, visualiseren en zelfs sciencefiction blijken niet altijd even duidelijk. Autonomous Weapons Systems onderzoekt de open vragen die we onszelf moeten stellen: is er een wenselijke balans tussen menselijk oordeel en autonome systemen, zonder daarbij onderwerpen als waardigheid en verantwoordelijkheid uit het oog te verliezen?

ed. Christopher Whyte, Trevor Thrall, Brian Mazanec, Information Warfare in the Age of Cyber Conflict

2021

In een wereld waar gestreden wordt om iedere seconde aandacht, is informatie een wapen van uitzonderlijke kracht geworden. Daar waar cyberconflict draait om de manipulatie van digitale systemen binnen een beperkte operatie, heeft informatieoorlog een veel breder doel: het tot een wapen maken van informatie zelf. Hoe zijn invloedcampagnes van natiestaten en machtsblokken de afgelopen jaren veranderd? Op welke manieren worden sociale media ingezet om informatie te verspreiden door deze actoren? En is het mogelijk om democratische systemen te beschermen tegen invloed van antidemocratische partijen? Deze essaybundel, geschreven en gekleurd door gevestigde namen in het (inter)nationale veiligheidsveld in de Verenigde Staten, poogt deze vragen te beantwoorden.

Philip M. Seib, Information at War: Journalism, Disinformation, and Modern Warfare

2021

In dit boek gaat Philip Seib dieper in op het belang van informatie in tijden van oorlog en oorlogsvoering. In chronologische volgorde, beginnend in de Tweede Wereldoorlog, laat Information at War zien hoe informatie als wapen ingezet kan worden om specifieke militaire doelen te bereiken. Het boek geeft veel concrete voorbeelden van situaties waarbinnen informatieoorlogvoering heeft plaatsgevonden; niet alleen van grotere geopolitieke machtsblokken, maar bijvoorbeeld ook in landen in de Russische perifierie, zoals de Baltische staten. Een interessant voorbeeld is dat van Finland dat, in een poging zich tegen Rusland te verdedigen, het publiek uitgebreid inlicht over desinformatiestrategieën.  

Door een breed overzicht te geven van de verschillende manieren waarop informatieoorlogvoering zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld en door te laten zien op welke manieren informatie voor verschillende doeleinden kan worden gebruikt, biedt Seib een interessante bespreking van media en hoe deze zich verhouden tot internationale conflicten.

Ahmed Al-Rawi, Cyberwars in the Middle East

2021

Cyberwars in the Middle East van Ahmed Al-Rawi biedt een zeer informatieve en gedetailleerde analyse van de rol van cyberoorlogvoering in het complexe politieke- en veiligheidslandschap van het Midden-Oosten - een tot nog toe onderbelicht onderwerp. Het boek verkent uitgebreid de motivaties en strategieën van staten en niet-gouvernementele actoren die in de regio betrokken zijn bij cyberoorlogvoering. 

Een van de meer opvallende aspecten van het boek is de nadruk op de menselijke dimensie van cyberoorlogvoering. Al-Rawi geeft genuanceerd inzicht in de individuen en groepen die betrokken zijn bij cyberaanvallen, en de manieren waarop deze actoren met elkaar en met bredere politieke en sociale krachten omgaan. 

Al met al is Cyberwars in the Middle East een waardevolle bijdrage op het gebied van cybersecurity studies en essentieel leesmateriaal voor iedereen die geïnteresseerd is in het vergaren van meer kennis over de complexiteit en raakvlakken van technologie, politiek en conflict in het Midden-Oosten. Al-Rawi's tekst is duidelijk, beknopt en boeiend, waardoor dit boek toegankelijk is voor zowel experts als algemene lezers.

Neem contact met ons op

Mist er een boek op deze leeslijst? Of wilt u de UBL vragen een titel over ethiek en technologie op het gebied van oorlogvoering aan te schaffen dat nog niet beschikbaar is in onze catalogus? Neem contact met ons op via Stel een vraag.

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.