Op naar een leefbare toekomst
Al sinds de IJstijd beïnvloedt de mens de natuur en die beïnvloeding is de laatste eeuw met onze nieuwe technologieën en groeiende wereldbevolking alleen maar groter geworden. Leidse wetenschappers onderzoeken deze impact en hoe we deze kunnen inperken, zodat natuur behouden blijft. Lees erover in het nieuwe wetenschapsdossier ‘De aarde leefbaar houden’.
Mens en natuur: een ingewikkelde relatie
Aan het einde van de IJstijd brandde de mens vermoedelijk al opzettelijk stukken bos af om een afwisselender landschap te creëren. Ondertussen is de wereldbevolking exponentieel gegroeid – en blijft dat ook nog doen – waardoor de beïnvloeding op de aarde blijft stijgen. Natuurlijke systemen en kringlopen raken uit balans met gevolgen zoals vervuiling, uitputting en klimaatverandering. Het is bewezen dat een grote biodiversiteit zorgt voor stabiele ecosystemen . Daarnaast is natuur ook een waardevol goed voor de mens omdat het rust en ontspanning biedt. De manier waarop we de aarde gebruiken sluit dus niet goed aan op de wens om een gezonde leefomgeving te hebben – en te behouden. In Leiden onderzoeken wetenschappers hoe we deze kloof kunnen overbruggen op welke manier kunnen we onszelf een goed leven gunnen zonder de aarde en toekomstige generaties te benadelen?
Direct naar het wetenschapsdossier:
De aarde leefbaar houden: Inzichten en oplossingen voor nu en in de toekomst.
Wat werkt voor ons?
Vanuit verschillende disciplines doen Leidse wetenschappers onderzoek naar natuur en biodiversiteit. Want wat is de invloed van menselijk handelen hierop, bijvoorbeeld op agrarisch gebied? ‘Nederland is een klein landje met een superintensieve landbouwcultuur,’ vertelt Geert de Snoo, hoogleraar Conservation Biology. Hij en zijn collega’s constateerden dat het erop na houden van kleine stukjes natuur op het boerenland, zoals wilde bloemen langs een akkerrand, een zeer positieve invloed heeft op de biodiversiteit. Ook ecotoxicologen doen onderzoek naar effecten op de biodiversiteit: zij bekijken de invloed van bestrijdingsmiddelen op de lokale biodiversiteit. We kunnen daarnaast uit het verleden leren:archeologen onderzoeken hoe de mens zijn leefomgeving vroeger al beïnvloedde en welke gevolgen dat had. Denk bijvoorbeeld aan de erosie van de lössgronden in Zuid-Limburg. Dit proces werd al in gang gezet door de Romeinen, maar pas in de 20e eeuw ontstonden er grote modderstromen en werd de grond permanent onbruikbaar voor landbouw. Al deze inzichten leiden tot kennis over hoe we het beste kunnen aanpakken om in onze voedselnoodzaak te voorzien en toch de aarde te kunnen sparen.
Niet uitputten maar slim hergebruiken
We willen zoveel in dit leven: in mooie huizen wonen, de wereld overvliegen, de mooiste en nieuwste smartphone hebben. Dit is allemaal mogelijk, maar tegelijkertijd putten we de aarde uit omdat al deze producten en diensten grondstoffen vergen. Door de jaren heen heeft Leiden enorme hoeveelheden data verzameld over grondstoffen: hoe stromen ze? Waar zijn ze te vinden? Hiermee heeft Leiden de grootste database ter wereld in huis waarmee het metabolisme van de maatschappij in kaart kan worden gebracht. Dit biedt inzicht in de beste manieren om materialen duurzaam te (her)gebruiken en zo tot een circulaire economie te komen.
Lees meer over het onderzoek van onze wetenschappers in het wetenschapsdossier De aarde leefbaar houden: Inzichten en oplossingen voor nu en in de toekomst.