Oortlezing 11 mei 2017
De jaarlijkse Oortlezing, ter herinnering aan de befaamde Nederlandse sterrenkundige, wordt georganiseerd door de Stichting Het Jan Hendrik Oort Fonds en de Sterrewacht Leiden. De lezing belicht een actueel sterrenkundig onderwerp en is bedoeld voor een breed publiek met interesse in de astronomie. De lezing vindt plaats op 11 mei 2017 om 20:00 uur in het Academiegebouw te Leiden.
28e Oortlezing
Titel: Wonderlijke werelden: Een reis door ons zonnestelsel
Datum: 11 mei 2017
Aanvang: 20.00 u
Plaats: Groot Auditorium Universiteit Leiden
Spreker: prof. Imke de Pater
Werkzaam aan de Universiteit van Californië in Berkeley
Kaarten verkrijgbaar tot 1 mei
De spreker
Prof. Imke de Pater is wereldexpert in de wetenschap over planeten. Ze gebruikt telescopen op aarde en in de ruimte op optische (HST), infrarood (e.g., 10-m Keck) en radio (VLA, ALMA) golflengtes. Ze begon haar carriere op de Leidsche Sterr ewacht met het waarnemen en gedetailleerd modelleren van Jupiters radiostraling (synchrotron), door gebruik te maken van de Westerbork Synthese Radio Telescoop (WSRT); ze promoveerde cum laude op dit werk. Als postdoctoraal fellow in Tuscon ( AZ) heeft ze gedetailleerde modellen voor de atmosferen van alle reuzenplaneten gemaakt. De afgelopen jaren heeft ze zich toegewijd aan waarnemingen in het infrarood, gebruikmakend van nieuwe adaptive optics technieken, om gedetailleerde beel den van diverse hemellichamen te verkrijgen, zoals bv. vulkanische activiteit op Io, het weer op Titan, ringen van de reuzenplaneten, en de reuzenplaneten zelf. Ze heeft gebruikgemaakt van de vliegende telescoop Sofia en meest recentelijk de VLA om de atmosferen van de reuzenplaneten onder hun wolkendek in kaart te brengen. Imke is werkzaam als professor op de afdeling Astronomy en Earth and Planetary Science aan de Universiteit van California in Berkeley. Ze was directeur van de afdeling Astronomie van 2010-2015. Samen met Jack Lissauer heeft ze twee boeken geschreven: "Planetary Sciences" (2001) and "Fundamental Planetary Science: Physics, Chemistry and Habitability (2013). Beide boeken zijn gepubliceerd door Camb ridge University Press. Ze heeft een aantal noemenswaardige prijzen ontvangen, zoals de 2007 AAS Chambliss Award for Writ ing voor Planetary Sciences en de URSI (International Radio Science Union) John Howard Dellinger Gold Medal en is lid van diverse (inter)nationale commissies.
Het onderwerp
Ons zonnestelsel bestaat uit een zeer uiteenlopende en dynamische verzameling van hemel- lichamen. De afmetingen van deze objecten varieren van kleine stofdeeltjes tot reusachtige planeten. We weten niet of het zonnestelsel een uniek planet enstelsel heeft, maar het is het enige studieobject waar we heel wat hemellichamen afzonderlijk en in detail kunnen bestu deren. Op die manier kan het dienen als voorbeeld in de studie van exoplaneten. In deze lezing onderzoeken we de zoö logi van ons zonnestelsel, van reuzenplaneten tot kleine asteroïden en kometen. De informatie die uit deze studies kan worden gedestilleerd is belangrijk om het vormingsverhaal van onze planeten en hun evolutie te begrijpen. Bijzonder fa scinerend in dit verhaal zijn recente metingen van Io, een satelliet van Jupiter. Deze tonen de grootste vulkanische erup ties die ooit waargenomen zijn in ons zonnestelsel. Op die manier biedt Io een kijkje in het verre verleden, hoe onze aar de er kan hebben uitgezien net na het ontstaan ervan.