Lecture

Lecture

Een podcast waarin wij geleerden, auteurs en kenners uit uiteenlopende vakgebieden uitgebreid interviewen over hun onderzoek en/of nieuwe publicaties. Iedere twee weken verschijnt hier een nieuwe aflevering van een uur tot anderhalf uur. Zo kunt u vanuit het comfort van uw eigen huis plaatsnemen in…

Leidse hoogleraar Chemische Immunologie Sjaak Neefjes ontvangt dit jaar de NWO Spinozapremie. De volgens de Spinozacommissie ‘uitzonderlijke wetenschapper met een intelligente stoutmoedigheid’ gebruikt de 2,5 miljoen euro voor zijn onderzoek naar anti-kankermedicijnen met minder schadelijke bijwerki…

Insecteneieren zijn niet zo weerloos als werd gedacht. Ze hebben een beschermlaag die hen behoedt voor invloeden van buitenaf. Dit ontdekte bioloog Chris Jacobs. De antibacteriële stoffen die in deze laag worden geproduceerd, zijn mogelijk goede antibiotica. Promotie 4 december.

Zonder een gewas opnieuw te zaaien toch nakomelingen produceren, die zelfs groter kunnen zijn dan de ouderplant. Volgens Leidse onderzoekers is dat mogelijk door het overstimuleren van één gen. Daarmee verjongt een cel en gaat deze terug naar de embryonale fase.

Met de nodige maatregelen starten onderzoekers hun werkzaamheden in verschillende laboratoria weer deels op. Het Leidse Cell Observatory is één van de plekken waar wetenschappers sinds 11 mei hun labwerk hervatten.

Martina G. Vijver is met ingang van 1 december 2017 benoemd tot hoogleraar Ecotoxicologie aan het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden.

Op 20 november vond de lezing van Prof.dr. Han de Winde met voorbroodje plaats. Naast de vaste schare NGL leden waren veel jonge alumni van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen tot het onderwerp aangetrokken. Ze wilden graag een academische lezing bijwonen omdat ze niet allemaal in de wetenschap…

Hoogleraar Farmacochemie Ad IJzerman heeft de Nauta Award gewonnen voor zijn jarenlange onderzoek naar signaalverwerkende eiwitten die interessant zijn voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen: G protein-coupled receptors. De prijs wordt elke twee jaar uitgereikt voor verdiensten in de farmacochemie…

De Tweede Kamer stemde op 11 mei in met een wet die het mogelijk maakt om sectoren eerder te openen met het gebruik van toegangstesten. Politiek filosoof Josette Daemen is kritisch over de nieuwe wetgeving. ‘Dat we meegroeien met de maatregelen wil nog niet zeggen dat ze ook wenselijk zijn.’

Fotosynthese gebruiken om energie op te wekken, of enzymen gebruiken om effectief biobrandstof te maken; Leidse scheikundigen Huub de Groot en Hermen Overkleeft hebben beiden een NWO TOP-subsidie binnengehaald voor hun baanbrekende onderzoek. Met het geld kunnen zij nieuwe promovendi aannemen.

Ap Gluvers en zijn vrouw Sonja ontvingen op vrijdag 26 april een koninklijke onderscheiding tijdens de jaarlijkse lintjesregen. De oud-medewerker van de elektronische dienst werd benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau wegens het vele vrijwilligerswerk dat hij tot op de dag van vandaag verricht.…

Op 29 juni gaat Future Genomics Technologies van start. Het bedrijf richt zich op het sneller beschikbaar maken van DNA-technologie en onderzoek voor het bedrijfsleven. Future Genomics Technologies is een samenwerking tussen DNA-onderzoekslaboratorium BaseClear en de Universiteit Leiden.

Vanaf 1 januari 2021 is Lisa Cheng, Hoogleraar Algemene taalwetenschap, de nieuwe Wetenschappelijk Directeur van het Leiden University Centre for Linguistics (LUCL). Ze vertelt ons over het LUCL en hoe ze denkt over haar aankomende functie.

Ariane Briegel, hoogleraar Ultrastructuurbiologie in Leiden, heeft een prestigieuze beurs ontvangen van de Gordon and Betty Moore Foundation. Met de toekenning van 800.000 euro zet Briegel een nieuwe onderzoekslijn op om symbiotische interacties op nanoschaal te bestuderen.

Door eiwitten in tranen te meten, kunnen oogartsen gemakkelijker de diagnose droge ogen (Dry Eye Disease) stellen. Peter Raus, een Belgische oogchirurg en promovendus bij het Instituut Biologie Leiden, werkte een nieuwe methode uit voor eiwitbepaling in traanvocht. De techniek is ook veelbelovend voor…

Een ongehoorzame zoon wordt door zijn ouders meer fysiek aangepakt dan een ongehoorzame dochter. Fysiek straffen leidt op den duur tot agressiever gedrag. Dat blijkt uit het onderzoek van pedagoge Joyce Endendijk van de Universiteit Leiden. Promotie op 21 april.

Nanoplastics beïnvloeden het gedrag van zebravislarven, blijkt uit onderzoek van Instituut Biologie Leiden (IBL) en het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML). De onderzoekers zagen dat een bepaald type nanodeeltjes leidt tot stressreacties in de suikerhuishouding, met als gevolg hyperactiviteit…

Op 17 april vieren de Reizende DNA-labs dat zij officieel de 100.000ste scholier mogen ontvangen, dit wordt uitgebreid gevierd in Wageningen. De Universiteit Leiden verzorgt sinds 2006 onder de bezielende coördinatie en leiding van Mathieu Noteborn en Patrick Voskamp (Leids Instituut voor de Chemie)…

Dr. Jennifer Chayes, directeur van Microsoft Research in Boston en New York, ontvangt op 8 februari 2016 een Leids eredoctoraat uit handen van Frank den Hollander, hoogleraar Kansrekening en Statistische fysica.

Het EU-UNAWE project van de Universiteit Leiden inspireert kansarme jonge kinderen met het heelal en presenteert met trots deze lichte, opgeblazen versie van onze planeet. De Earth Ball is een eenvoudig hulpmiddel voor in de klas en wordt geleverd met een activiteitenboek vol ideeën over hoe dit lesmateriaal…

Vier masterstudenten Science Communication & Society hebben voor het eindproject van hun studie twee postcasts gemaakt over het thema Plastic. Met de podcasts hielpen ze het Instituut Biologie Leiden (IBL) plasticvervuiling onder de aandacht te brengen. En dat was nog best lastig: ‘Test altijd eerst…

‘We’ve only just begun’, zei eredoctor Jennifer Chayes in haar dankwoord bij de aanvaarding van haar eredoctoraat op 8 februari. ‘De datarevolutie staat op het punt van uitbreken. En dat maakt deze tijd ongelooflijk interessant voor de wetenschap.’

Bijzonder hoogleraar klinische neurofarmacologie Geert Jan Groeneveld spreekt op 11 maart 2022 zijn oratie uit met als titel ‘Het belang van de biomarker’. Volgens hem leidt nieuwe genetische kennis tot een omwenteling in geneesmiddelonderzoek.

‘Dit was een ontdekking die we niet hadden zien aankomen,’ vertelt Remko Offringa, hoogleraar ontwikkelingsgenetica van planten. Vandaag publiceert hij in Current Biology een nieuwe functie van een veelzijdig gen: het maakt voor planten het verschil tussen een kruidachtige of een verhoute stengel.…

Fred Janssen vraagt zich af hoe je leerlingen en studenten kunt leren om grip te krijgen op complexe ‘moerassituaties’. Hij vertelt erover ter gelegenheid van zijn aanstelling als hoogleraar Didactiek van de Natuurwetenschappen bij het ICLON en de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Oratie op…

Macrofagen – de frontlinie van ons afweersysteem – beschermen ons tegen infecties. Maar bij de tuberculosebacterie gaat dat vaak mis. De groep van Annemarie Meijer van het Instituut Biologie Leiden heeft nu ontdekt dat macrofagen in zebravissen beter in staat zijn tuberculose uit te schakelen als ze…

Als kinderen gevraagd wordt een bèta-wetenschapper te tekenen, komt daar een kale man uit van middelbare leeftijd in een witte jas. Hoe komt dat? Onder andere doordat kinderen dit beeld al op de basisschool meekrijgen, ontdekte een groep Leidse wetenschapscommunicatie-onderzoekers. Publicatie in PLOS…

Elke twee jaar trekken Leidse studenten de Maleisische regenwouden van Borneo in. Daar gaan ze onder andere in gesprek met Maleisiërs om te achterhalen waarvoor ze planten gebruiken of leren ze een lokale visserstechniek. Het improviseren in de jungle leidt tot vruchtbaar, creatief én belangrijk ond…

Op 14 oktober vond het eerste symposium plaats van het universiteitsbrede stimuleringsprogramma SAILS. Wetenschappers van Universiteit Leiden en andere Nederlandse universiteiten kwamen bij elkaar om hun enthousiasme en expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie met elkaar te delen in een…

Een uiterst verfijnde dronecamera die de wijnoogst inspecteert of nieuwe microtechnologie die pijnlijke biopsies overbodig kan maken. Enthousiaste startups presenteerden op 30 juni hun veelbelovende plannen in ondernemerscentrum HUBspot.

Volgens mij moeten we hierheen. Hierheen! HIER! HEEN!! Je verstaanbaar maken in een stad is soms lastig. Dat geldt niet alleen voor mensen: ook vogels blijken last te hebben van het omgevingsgeluid. Eerder bewees onderzoeker Hans Slabbekoorn al dat Leidse mezen anders communiceren in de stad. Nu blijkt…

Trotse familieleden, docenten en natuurlijk vooral studenten kwamen op 27 juni bijeen in het Van Steenis-gebouw om de afronding van het Voorbereidend Jaar Leiden te vieren.

Masterstudente Thalia Luden ontvangt een NWO-beurs voor haar onderzoeksvoorstel naar een gen dat bloeiende planten opnieuw in een groeifase brengt. Ook bedrijven in de sierteelt en groentezaadveredeling dragen bij aan het onderzoek.

Voor het eerst is onderzocht hoe het gesteld is met kennis van diersoorten in Nederland. Kinderen op de basisschool kennen ongeveer 1 op de 3 inheemse diersoorten. Publicatie in Biological Conservation.

De Leidse bioloog en promovendus Freek Vonk is met ingang van dinsdag 10 januari twee keer in de week te zien in het jeugdprogramma 'Freek op safari'. Vonk: ‘Het wordt spannend en avontuurlijk. Hoe overleef je op de Afrikaanse savanne?’

Om het probleem van plasticvervuiling in kaart te brengen is er veel data vanuit een groot gebied nodig. Daarom schakelen wetenschappers steeds vaker de hulp in van vrijwilligers, ook wel bekend als citizen science. Maar wat zijn de uitdagingen voor een onderzoeker wanneer hij of zij het publiek op…

Als meningen zich via internet steeds sneller, verder en efficiënter verspreiden, waarom vinden we dan op den duur niet allemaal hetzelfde? Econofysicus Diego Garlaschelli en collega's publiceerden een verklaring.

Jo-Anne Verschoor is winnaar van de Unilever Research Prize 2020. De masterstudente Biologie ontwikkelde een methode om te testen of bacteriën in staat zijn om plastic af te breken. Verschoor: ‘Met behulp van specifieke enzymen uit deze bacteriën kunnen we in de toekomst wellicht efficiënt plastic r…

Het Horizon 2020 project ImageInLife is op 1 januari van start gegaan, met eind deze maand een kick-off meeting bij de coördinerende Universiteit van Montpellier. Dit Marie Skłodowska-Curie trainingsnetwerk brengt Europese groepen bij elkaar die werken aan imaging van gewervelde organismen en biedt…

Nederlandse onderzoekers hebben een nieuwe ‘gereedschapskist’ ontwikkeld om DNA te labelen voor het bestuderen van chromosomen. Hun tool is geschikt voor onderzoek naar cellen in kweek, maar ook in levende organismen zoals zebravisembryo's. Het team heeft zijn bevindingen gepubliceerd in het tijdschrift…

Engels, Nederlands, Tibetaans en Arabisch klinken door elkaar in de collegezaal in de Gorlaeus Laboratoria. Leerlingen van de Internationale Schakelklas uit Katwijk bezoeken op woensdag 26 oktober 2016 het Junior Science Lab. Mentor Corriene Haasnoot merkt dat de leerlingen deze middag worden geprikkeld:…

Kunsthistorica Elizabeth den Hartog bestudeert al 32 jaar middeleeuwse sculpturen aan de Universiteit Leiden. Als een ware detective duikt ze gebouwen, boeken en archieven in, op zoek naar de culturele betekenis achter bijzondere beeltenissen.

In de Hongerwinter was men veel creatiever in het vinden van eten dan we dachten. Biologiestudent Tom Vorstenbosch ontdekte dat mensen in die tijd niet alleen bloembollen aten, maar bijvoorbeeld ook radijsloof en wilde planten zoals zuring en vogelmuur.

Draadvormige bacteriën maken cellen die geen celwand meer hebben onder invloed van osmotische stress. Een opvallende ontdekking, aangezien de celwand als bescherming dient voor bacteriën. Het zou kunnen verklaren hoe ziekteverwekkende bacteriën zich in ons lichaam kunnen schuilhouden voor ons immuunsysteem.…

Leidse biologen hebben aangetoond dat een gen dat aanwezig is in planten, dieren en gisten wel degelijk een belangrijke rol speelt in planten, al werd daar jaren anders over gedacht. Zonder het gen blijkt de ontwikkeling van vaatweefsel in planten niet goed op gang te komen. Publicatie in Nature Plants…

Op 15 September 2015 ontvangt Merlijn van Weerd, coördinator van de Field Course Filippijnen, de prestigeuze Parker/Gentry Award uitgereikt door het Field Museum of Natural History in Chicago. Van Weerd is de eerste Europeaan die deze prijs voor natuuronderzoek en -bescherming ontvangt.

Oogst na oogst binnenhalen van rijstveld, zonder nieuwe rijstplanten te zetten? Door een ontdekking komt dit scenario misschien wel dichterbij. Leidse wetenschappers hebben een gen ontdekt waarmee ze eenjarige planten na het bloeien opnieuw laten groeien, in plaats van dat de planten sterven. Publicatie…

Het nieuwe open access boek The Science of Citizen Science bundelt inzichten uit de burgerwetenschap: onderzoek dat wetenschappers samen met burgers uitvoeren. De auteurs van het boek hopen hiermee deze toenemende vorm van wetenschap te bevorderen.