Skandapurāṇa Adhyāya 112: R and A recensions, sub-chapter 3 E-text generated on July 20, 2022 from the original TeX files of: Bisschop, Peter C. and Yuko Yokochi, eds. The Skandapurāṇa. Vol. V. Adhyāyas 96-112. The Varāha Cycle and the Andhaka Cycle Continued. Critical Edition with an Introduction & Annotated English Synopsis, in cooperation with Sanne Dokter-Mersch and Judit Törzsök. Leiden: Brill, 2021. (SP V) https://brill.com/view/title/59532 SPra112.3.0010: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0011: tataḥ śubhāvatī nāma merukanyā sumadhyamā| SPra112.3.0012: uvāca himavatputrīṃ darśayantī śubhaṃ vanam|| 1|| SPra112.3.0020: śubhāvatyuvāca| SPra112.3.0021: idaṃ parvatakanye tvaṃ paśya kelikalāśubham| SPra112.3.0022: vanaṃ sarvartusaṃpannaṃ yathā vidvatsubhāṣitam|| 2|| SPra112.3.0031: ayaṃ prapātaḥ sumahānparvatasyāsya śobhate| SPra112.3.0032: viduṣāmarthakṛtyeṣu yathā yuktaṃ prabhāṣitam|| 3|| SPra112.3.0041: eṣa svarṇopalo bhāti gireḥ śikhara uttamaḥ| SPra112.3.0042: Dagnote yathā lakṣaṇavidvāṃsaṃ yukto yaścendra ityapi†|| 4|| SPra112.3.0051: ayaṃ ca maṇimānnityaṃ śilāgraḥ pratibhāsvaraḥ| SPra112.3.0052: bhāti udyannivādityaḥ udayastho mahāyuge|| 5|| SPra112.3.0061: ayaṃ vaidūryaśikhara indranīlatalopalaḥ| SPra112.3.0062: bhāti śarvāṇi Dagnote śubhrāṇi sthaleśvara† ivopari|| 6|| SPra112.3.0071: ayaṃ gajottamo mattaḥ kareṇubhirapāvṛtaḥ| SPra112.3.0072: apsarogaṇamadhyastho devarāḍiva parvate|| 7|| SPra112.3.0081: ayaṃ Dagnotes gajo gajenaiva†s sumahānparvatottamaḥ| SPra112.3.0082: ito yānto divi Dagnotes camāṃ†s diggaje ca yathā suraḥ|| 8|| SPra112.3.0091: paśyāmaścaiva lapsyāmaḥ pradīpamiva saṃsthitam| SPra112.3.0092: aśokaṃ himavatputri pallavairupaśobhitam|| 9|| SPra112.3.0101: bālāruṇanibho hyeṣa vāyunābhipariplutaḥ| SPra112.3.0102: kṛtvātrāñjalayaḥ subhru pallavaiḥ śirasā nataḥ|| 10|| SPra112.3.0111: aho 'sya rūpaṃ paśyemaṃ vanarājiyutaṃ śubhe| SPra112.3.0112: yauvarājye 'bhiṣiktaṃ vai jayantamiva cāmaraiḥ|| 11|| SPra112.3.0121: pādapaireva śarvāṇi paśyainaṃ karapallavaiḥ| SPra112.3.0122: mātuḥ samīpe nṛtyantaṃ śiśuṃ priyamivaurasam|| 12|| SPra112.3.0131: manye priyāvāsamimaṃ devatāyā vanasya ha| SPra112.3.0132: atīva dīpyate śobhā nedṛśīṃ dṛṣṭavatyaham|| 13|| SPra112.3.0140: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0141: tasyāstadvacanaṃ śrutvā śubhāvatyā gireḥ sutā| SPra112.3.0142: nirīkṣya taṃ taruṃ samyagghimavattanayāvyayā| SPra112.3.0143: manasā cintayāmāsa putro 'yaṃ mama pādapaḥ|| 14|| SPra112.3.0151: āgate punareveha devadeve adhiṣṭhite| SPra112.3.0152: imaṃ tenābhyanujñātā grahīṣye pādapaṃ sutam|| 15|| SPra112.3.0161: mamaivāyamaputrāyā bhavitā pādapottamaḥ| SPra112.3.0162: putraḥ putravatāṃ śreṣṭhaḥ putraśokavināśanaḥ|| 16|| SPra112.3.0170: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0171: sā viniścitya tu tadā pādapaṃ prati śobhanā| SPra112.3.0172: anyaṃ deśaṃ parikramya imaṃ tatrābhipaśyata|| 17|| SPra112.3.0181: śikharaṃ parvatendrasya apatadvyasanaṃ vinā| SPra112.3.0182: pādapāśca vinā vātamunmūlāḥ saṃbabhūvire|| 18|| SPra112.3.0191: ulkāḥ patanti cākāśādvavau vāyuraśobhanaḥ| SPra112.3.0192: akṣi sadyo 'sphuraddevyā dakṣiṇaṃ kālinandana|| 19|| SPra112.3.0201: tāndṛṣṭvā vismitaṃ devī śailādimidamabravīt| SPra112.3.0202: sakhyaśca sarvāḥ kāleya idaṃ vacanakovidā|| 20|| SPra112.3.0210: devyuvāca| SPra112.3.0211: pramatto bhāti śailaśca sarvaistairvṛkṣasaṃyutaḥ| SPra112.3.0212: bhayaṃ mahadidaṃ manye naitadākasmikaṃ smṛtam|| 21|| SPra112.3.0221: nādyānimittamutpātā bhavantyete durāsadāḥ| SPra112.3.0222: tathā kuru yathā me no bhayaṃ yacchantyaśobhanāḥ|| 22|| SPra112.3.0230: nandyuvāca| SPra112.3.0231: śivā hyete mahāvīrā lokapālopamā iti| SPra112.3.0232: kuto bhayaṃ tava śubhe yasyā bhartā vṛṣadhvajaḥ|| 23|| SPra112.3.0241: yataḥ sarvaṃ jagat Dagnotes sarvaṃ dānavānāmapaśyata†s | SPra112.3.0242: kuto bhayaṃ bhavāni tvaṃ mātāsi tridivaukasām|| 24|| SPra112.3.0250: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0251: tasyaivaṃvadato vyāsa devīṃ viśvasya mātaram| SPra112.3.0252: andhako nāma daityendraḥ pātālānmandaraṃ yayau|| 25|| SPra112.3.0261: sa daityānāṃ śatenaiva variṣṭhānāṃ mahāsuraḥ| SPra112.3.0262: āgato mandaraṃ draṣṭuṃ yathendro nandanaṃ vanam|| 26|| SPra112.3.0271: prahlādaścānuhlādaśca śibirbāṣkalireva ca| SPra112.3.0272: kuṇḍastukuṇḍo vātāpī balirbāṇo virocanaḥ|| 27|| SPra112.3.0281: ilvalo namucirvyaṃso vipracittirmahāsuraḥ| SPra112.3.0282: sundo nisundo narako dhenuko 'riṣṭa eva ca|| 28|| SPra112.3.0291: muraḥ kārtasvanaścaiva hastī duryodhano mayaḥ| SPra112.3.0292: tārakastārakākṣaśca vidyunmālī prabhākaraḥ|| 29|| SPra112.3.0301: hālāhalaśca kumbhaśca śambaraḥ kālaśambaraḥ| SPra112.3.0302: dhundhustathendradamano hayagrīvaḥ śatodaraḥ|| 30|| SPra112.3.0311: meghanādaḥ siṃhanādo dundubhiḥ śatadundubhiḥ| SPra112.3.0312: kālanemirbako daṇḍo vipākaḥ pāka eva ca|| 31|| SPra112.3.0321: vṛṣaparvā śatāvartaḥ pulomā śarabhastathā| SPra112.3.0322: valo gaganamūrdhā ca sūcīlomā mahāyaśāḥ|| 32|| SPra112.3.0331: asilomā pralambaśca śambhurdevāntakastathā| SPra112.3.0332: mahiṣo bhīmasenaśca Dagnote vāyurāditya eva ca†|| 33|| SPra112.3.0341: āṭirbakaśca vātaśca kuṇḍalo muṇḍa eva ca| SPra112.3.0342: sālvo drumaśca jambhaśca mahāketuśca kāmapaḥ|| 34|| SPra112.3.0351: kapālī śoṣaṇaścaiva haṃsaḥ Dagnote viśvajayastathā| SPra112.3.0352: ardhamattaśca vāyuśca kalinaḥ phala eva ca| SPra112.3.0353: ulkako bandhakaścaiva†s madhuḥ kaiṭabha eva ca|| 35|| SPra112.3.0361: anye mahābalāḥ śūrā asurā devakaṇṭakāḥ| SPra112.3.0362: andhakānucarā vyāsa mandaraṃ samupāgatāḥ|| 36|| SPra112.3.0371: te śastravanto jitakāśinaśca mahābalādharmapathasthitāśca| SPra112.3.0372: sarve ca śūrā anivartinaśca sahāndhakā mandaragā babhūvuḥ|| 37|| SPra112.3.0380: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0381: tadgajānāmiva kulaṃ mattānāṃ kālinandana| SPra112.3.0382: varṣatāmiva meghānāṃ saviṣāṇāṃ sarīsṛpām|| 38|| SPra112.3.0391: darpitānāṃ varāhāṇāṃ bahūnāmiva colbaṇam| SPra112.3.0392: mandare dānavakulaṃ tathā tatpracacāra ha|| 39|| SPra112.3.0401: so 'ndhako vicaraṃstatra sakhībhiḥ saha pārvatīm| SPra112.3.0402: apaśyaddānavaḥ krūraḥ śvapāko brāhmaṇīmiva|| 40|| SPra112.3.0411: sa paśyanneva kāleya hiraṇyākṣasutastadā| SPra112.3.0412: āviṣṭaḥ kalinā yogāddānavānāmapaśyatām|| 41|| SPra112.3.0421: niyatyātha kṛtāntena mṛtyunā madanena ca| SPra112.3.0422: kopenātha durātmāsau kāle prāpte suretaraḥ|| 42|| SPra112.3.0431: adhyāsitastadā taistu sarvairlokavaśaṃkaraiḥ| SPra112.3.0432: lokadhātrīṃ prati śubhāmidaṃ vacanamabravīt|| 43|| SPra112.3.0440: andhaka uvāca| SPra112.3.0441: keyaṃ sumadhyamā tanvī rūpeṇāpratimā śubhā| SPra112.3.0442: nedṛśī dṛṣṭapūrvā me kadācidapi dānavāḥ| SPra112.3.0443: divi vā bhuvi vā satyaṃ paśyataināṃ sumadhyamām|| 44|| SPra112.3.0451: iyaṃ yadi na me bhāryā kasyāhaṃ patirīśvaraḥ| SPra112.3.0452: ko vāhaṃ kiṃ ca jīvāmi satyametadvaco mama|| 45|| SPra112.3.0461: yasyeyaṃ yuvatī bhāryā cārucitrāyatekṣaṇā| SPra112.3.0462: svargavāsena kiṃ tasya subhagasya mahātmanaḥ| SPra112.3.0463: mithyārājyamidaṃ rājyaṃ yasyeyaṃ me na kāminī|| 46|| SPra112.3.0471: bahūni strīsahasrāṇi mama santi śubhāni ca| SPra112.3.0472: tāni sarvāṇi dāsītve asyāstulyāni dānavāḥ|| 47|| SPra112.3.0480: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0481: tasya tadvacanaṃ śrutvā hiraṇyakaśipoḥ sutaḥ| SPra112.3.0482: uvācāndhakamāśliṣya bahucitraṃ ca kālija|| 48|| SPra112.3.0490: prahlāda uvāca| SPra112.3.0491: iyaṃ lokasya jananī himavattanayāvyayā| SPra112.3.0492: umeti loke vikhyātā tapoyogabalānvitā|| 49|| SPra112.3.0501: yasya putro 'bhavadbrahmā prājāpatyaṃ ca yo dadau| SPra112.3.0502: vareṇa yaśca putrasya putratāṃ brahmaṇo gataḥ|| 50|| SPra112.3.0511: asmākaṃ devatānāṃ ca yo varāṃstoṣito dadau| SPra112.3.0512: ārādhyaḥ sarvalokānāṃ devānāṃ ca mahāyaśāḥ|| 51|| SPra112.3.0521: icchayā sarvamāviśya nimeṣārdhena saṃkṣipet| SPra112.3.0522: sṛjedvāpi grasedvāpi yogamāsthāya lolupa|| 52|| SPra112.3.0531: yasyāṣṭatanubhiḥ sarvaṃ dhāryate jagadavyayam| SPra112.3.0532: tasya rudrasya śarvasya patnīyaṃ dānaveśvara|| 53|| SPra112.3.0541: iyamapratiyogitvādapacāraiḥ pramarditum| SPra112.3.0542: śaktā hīyaṃ jagatsarvaṃ kṣaṇenaivāsureśvara|| 54|| SPra112.3.0551: dagdhuṃ vāpyatha hantuṃ vā kṣeptuṃ naraka eva vā| SPra112.3.0552: neha labhyā tvayā devī Dagnotes sthānādeva bahiryathā†s || 55|| SPra112.3.0560: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0561: prahlādavacanaṃ śrutvā vyākulasya mahātmanaḥ| SPra112.3.0562: adṛśyāḥ samapadyanta tāḥ striyo lokamātaraḥ|| 56|| SPra112.3.0571: atha te tāsu naṣṭāsu mandarasya śubhaṃ vanam| SPra112.3.0572: pādacāreṇa saṃprāptā bahudṛśyasamāvṛtam|| 57|| SPra112.3.0581: balābhiḥ kadalīṣaṇḍaiḥ priyaṅgusātimuktakaiḥ| SPra112.3.0582: campakairbakulairlodhrairaśokairnāgakesaraiḥ|| 58|| SPra112.3.0591: punnāgaistilakaiścaiva devadāruvanairapi| SPra112.3.0592: saralairnārikelaiśca padmaṣaṇḍaiśca śobhitam|| 59|| SPra112.3.0601: gahvaraiśca nitambaiśca guhābhirnirjharairapi| SPra112.3.0602: na tasmādramaṇīyaṃ hi pṛthivyāṃ vidyate kvacit|| 60|| SPra112.3.0611: tatra te vicarantastu ekasminnirjhare sthitān| SPra112.3.0612: saptarṣīṃstapasā śuddhānapaśyanta mahāmunīn|| 61|| SPra112.3.0621: upaviṣṭāñchilāpaṭṭe kathayanto mahāmunīn| SPra112.3.0622: dharmayuktāḥ kathāścitrā dhārmikāśca sukhāvahāḥ|| 62|| SPra112.3.0631: tāndṛṣṭvā te 'surāstatra apṛcchanta parasparam| SPra112.3.0632: ka ime ṛṣayo hyatra kimarthaṃ ceha saṃgatāḥ|| 63|| SPra112.3.0641: tānuvāca tadā dhīmānasurāndevakaṇṭakān| SPra112.3.0642: hiraṇyakaśipoḥ putro buddhvā madhye samāsthitaḥ|| 64|| SPra112.3.0650: prahlāda uvāca| SPra112.3.0651: ete cātra mahātmāno munayaḥ sapta saṃgatāḥ| SPra112.3.0652: bhṛguratrirmarīciśca viśvāmitro 'ṅgirāstathā|| 65|| SPra112.3.0661: bharadvājo vasiṣṭhaśca saptaite ṛṣayaḥ śubhāḥ| SPra112.3.0662: ihāgatā mahātmānastapasā dagdhakilbiṣāḥ|| 66|| SPra112.3.0671: naiṣāṃ niṣkāraṇaṃ manye mandarāgamanaṃ prati| SPra112.3.0672: tato vayamihaikānte sthitāḥ sarve 'sureśvarāḥ|| 67|| SPra112.3.0681: jānīmaḥ kimime kāryamiha kurvanti sādhavaḥ| SPra112.3.0682: ete vai nibhṛtā bhūtvā tūṣṇīṃ kṛtvā mahābalāḥ|| 68|| SPra112.3.0690: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0691: tataste samayaṃ kṛtvā sthitā asurapuṃgavāḥ| SPra112.3.0692: yo 'smākaṃ tu vadetkiṃcidvadhyo naḥ sa bhavediti|| 69|| SPra112.3.0701: tatra teṣu sthiteṣvevamasureṣu durātmasu| SPra112.3.0702: ṛṣayaste tapoyuktā idamūcuḥ parasparam|| 70|| SPra112.3.0711: ayaṃ deśo hyaśuddho 'dya gacchāmo vayamanyataḥ| SPra112.3.0712: bhavānyapi gatānyatra asurāṇāṃ bhayārditā|| 71|| SPra112.3.0721: asurāste durātmāno yeṣāmeṣa kṣayo dhruvaḥ| SPra112.3.0722: gatāste nidhanaṃ sarve dharmaṃ ye nāśayantyuta|| 72|| SPra112.3.0731: rājyārthaṃ prayataiḥ krūrairna dharmo nāśito bhavet| SPra112.3.0732: naiva te nidhanaṃ sarve prāptāḥ syuramaradviṣaḥ|| 73|| SPra112.3.0741: svarājyaparisaṃtuṣṭā bhaveyuryadi saṃsthitāḥ| SPra112.3.0742: te 'pi sarveṣu lokeṣu babhuḥ pūjyāḥ surā iva|| 74|| SPra112.3.0750: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0751: aṅgirāstānuvācedaṃ na teṣāṃ kāmitastviha| SPra112.3.0752: rājyahetoḥ pravṛttānāmadharmaḥ samupasthitaḥ|| 75|| SPra112.3.0761: upārjayati rājyaṃ vai dharma eva hi kāmitaḥ| SPra112.3.0762: so 'dharmaṃ naiva kurvīta sthairyaṃ rājyasya kiṃcana|| 76|| SPra112.3.0770: atriruvāca| SPra112.3.0771: adharme rājyamicchanti jayanti yudhi sarvadā| SPra112.3.0772: no priyāścaiva lokasya bhavanti hatajīvinaḥ|| 77|| SPra112.3.0781: dhārmikāstvacireṇaiva hatvā śatrūnaviklavāḥ| SPra112.3.0782: rājyeṣu saṃpratiṣṭhante tasmāddharmaṃ samāśrayet|| 78|| SPra112.3.0791: ye tu rājyaṃ balenaiva dharmaṃ tyaktvāśubhe ratāḥ| SPra112.3.0792: icchanto 'pi na tadrājyaṃ prāpnuvanti kadācana|| 79|| SPra112.3.0801: atha yatprāpyate rājyaṃ taistu krūreṇa karmaṇā| SPra112.3.0802: na ciraṃ tadbhavetteṣāṃ vidviṣṭāśca bhavantyuta|| 80|| SPra112.3.0810: bhṛguruvāca| SPra112.3.0811: dharma eva purā prokto hyasurāṇāṃ bhayāpahaḥ| SPra112.3.0812: brahmaṇā svastikāmena na ca te vartayantyuta|| 81|| SPra112.3.0821: svabhāvena ca te sarve dāruṇā vai nisargataḥ| SPra112.3.0822: dāruṇābhijanāścaiva tatkarma samupāśritāḥ|| 82|| SPra112.3.0830: sanatkumāra uvāca| SPra112.3.0831: asurānprati teṣāṃ tu kathāṃ kathayatāṃ tadā| SPra112.3.0832: āgāddhātā vidhātā ca kṛtāntaśca trayaḥ samāḥ|| 83|| SPra112.3.0841: tāṃste saṃpūjya vidhivatparasparamatiprabhāḥ| SPra112.3.0842: upaviṣṭāḥ śilāsveva munayo 'pi ca te trayaḥ|| 84|| SPra112.3.0851: upaviṣṭāṃścarṣayastānāmāntrya bahumānataḥ| SPra112.3.0852: ūcuḥ kasmādbhavanto 'dya prasthitā lokacintakāḥ|| 85|| SPra112.3.0860: dhātovāca| SPra112.3.0861: brahmalokādapāvṛttā vayamabhyāgatā dvijāḥ| SPra112.3.0862: brahmaṇā samanujñaptāḥ kaśyapasya tato 'ntikam|| 86|| SPra112.3.0871: bhūyo 'pi munayaḥ procuḥ kimuktaḥ kaśyapo dvijaḥ| SPra112.3.0872: tato 'bravīnmunīndhātā kaśyapaṃ tu yaduktavān|| 87|| SPra112.3.0881: yattvayā jñāpito brahmanbrahmā lokapitāmahaḥ| SPra112.3.0882: asurā api me putrā devāścāpi priyāḥ prabho|| 88|| SPra112.3.0891: teṣāṃ naiva yathānyonyaṃ vairaṃ syāllokabhāvana| SPra112.3.0892: tathā kuru suraśreṣṭha bhaveyaṃ nirvṛtastataḥ|| 89|| SPra112.3.0901: tatrāhaṃ brahmaṇājñapto bravīmi tvāṃ mahāmune| SPra112.3.0902: devāsuraṃ yathāvṛttamanyonyaṃ sakhyameva ca| SPra112.3.0903: amṛtotpādanaṃ caiva rājyasaṃsthāṃ ca kṛtsnaśaḥ|| 90|| SPra112.3.0911: tvadarthaṃ bhagavānsarvaṃ bhaviṣyamṛṣisattama| SPra112.3.0912: kathayāmāsa lokeśo devāsuraviceṣṭitam|| 91|| SPra112.3.0921: nivedya tasya tatsarvaṃ brahmaṇā preṣitā vayam| SPra112.3.0922: ihāgatā bhagavatīṃ draṣṭuṃ himagireḥ sutām|| 92|| SPra112.3.0931: tāneva devatānbhūya ṛṣayaste tapodhanāḥ| SPra112.3.0932: papracchurniyatātmānaḥ sarva eva tadā mune|| 93|| SPra112.3.0941: devāsurāṇāṃ yadvṛttaṃ bhaviṣyaṃ kathitaṃ surāḥ| SPra112.3.0942: tadvayaṃ śrotumicchāmo yadi vo 'nugrahe matiḥ|| 94|| SPra112.3.0951: kiṃ ca vijñāpitā devī yuṣmābhiḥ surasattamāḥ| SPra112.3.0952: kathayadhvaṃ hi tatsarvaṃ yadyanugrāhyatā hi naḥ|| 95|| SPra112.3.0961: teṣāṃ tadvacanaṃ śrutvā tataste surasattamāḥ| SPra112.3.0962: Dagnote athācaṣṭa kṛtānto hi vākyaṃ vākyaviśāradān†|| 96|| SPra112.3.0971: tataḥ sa teṣāṃ bahucitrakāraṇaṃ yathābhaviṣyaṃ kathayāṃcakāra| SPra112.3.9999: iti skandapurāṇe saptarṣisamāgamo nāmādhyāyaḥ|| 112-3||