Skandapurāṇa Adhyāya 111

E-text generated on July 20, 2022 from the original TeX files of: Bisschop, Peter C. and Yuko Yokochi, eds. The Skandapurāṇa. Vol. V. Adhyāyas 96-112. The Varāha Cycle and the Andhaka Cycle Continued. Critical Edition with an Introduction & Annotated English Synopsis, in cooperation with Sanne Dokter-Mersch and Judit Törzsök. Leiden: Brill, 2021. (SP V) https://brill.com/view/title/59532

SP1110010: व्यास उवाच|
SP1110011: गते दिवं महादेवे व्रतमादेष्टुमुत्तमम्|
SP1110012: एकाकिनी महादेवी किं चक्रे तदनन्तरम्|| १||
SP1110020: सनत्कुमार उवाच|
SP1110021: गते तस्मिन्महादेवे देवीं गिरिवरात्मजाम्|
SP1110022: उपतस्थुर्महाभागा देव्यो लोकस्य मातरः|| २||
SP1110031: भरतस्य सुताग्नेस्तु मालिनीत्यभिविश्रुता|
SP1110032: शुभावती च देवस्य पर्जन्यस्य सुताव्यया|| ३||
SP1110041: सावित्री वेदमाता च गायत्री दुर्गया सह|
SP1110042: श्रीः कीर्तिश्चैव लक्ष्मी च धृतिः प्रज्ञा तथैव च|| ४||
SP1110051: ख्यातिर्दितिर्दनुश्चैव अदितिः सिंहिका खशा|
SP1110052: राका कुहू सिनीवाली तथैवानुमती शुभा|| ५||
SP1110061: गङ्गा सरस्वती चैव तथान्याः सरितः शुभाः|
SP1110062: ऋषीणां पत्नयो याश्च देवानां यक्षरक्षसाम्|
SP1110063: उरगाणां खगानां च गन्धर्वाणां तथैव च|| ६||
SP1110071: एताः सर्वास्तथागम्य नमस्कृत्वा च पार्वतीम्|
SP1110072: पप्रच्छुः सर्वधर्मज्ञां धर्मं धर्मार्थसंश्रिताः|| ७||
SP1110081: केन धर्मेण देवेशे तपसा वा शुभानने|
SP1110082: सुमहत्प्राप्यते पुण्यं किं चाक्षय्यं प्रकीर्तितम्|| ८||
SP1110090: देव्युवाच|
SP1110091: युष्माकं तु हितार्थाय लोकानां चैव सुव्रताः|
SP1110092: कथयिष्याम्यहं धर्मं यथावदनुपूर्वशः|| ९||
SP1110101: अन्नदानात्परं दानं नैव किंचिद्धि विद्यते|
SP1110102: अन्नाद्भवन्ति भूतानि तस्मात्तदधिकं स्मृतम्|| १०||
SP1110111: अन्नं यस्तु सुसंस्कृत्य प्रयच्छेत द्विजातये|
SP1110112: स सर्वकामानाप्नोति पूज्यते च त्रिपिष्टपे|| ११||
SP1110121: मयूरहंसयुक्तं च सर्वकामसमृद्धिमत्|
SP1110122: विमानं सूर्यसंकाशमन्नदो लभते शुभम्|| १२||
SP1110131: यदि मानुष्यमायाति कदाचित्स नरोत्तमः|
SP1110132: धनधान्यसमाकीर्णे कुले जायति रूपवान्|| १३||
SP1110141: यथाशक्ति तु यो दद्याद्दिवसे दिवसे नरः|
SP1110142: स तेन कर्मणाप्नोति प्रजापतिसलोकताम्|| १४||
SP1110151: कदाचिदपि यो दद्यादन्नं विप्राय संस्कृतम्|
SP1110152: तस्यापि तच्छतगुणं सहस्रगुणमेव च|
SP1110153: उपतिष्ठति लोकेषु इहापि च सुखी भवेत्|| १५||
SP1110161: अवधूतमवज्ञातमसत्कृतमथापि च|
SP1110162: अन्नं प्रदद्याद्यो देवि यादृशं तादृशं शुभे|| १६||
SP1110171: तस्यापि नरके घोरे यात्यमानस्य राक्षसैः|
SP1110172: उपतिष्ठेत बधुधा तृप्तिर्येनास्य जायते|| १७||
SP1110181: यदि मानुष्यमायाति कदाचित्स नरः पुनः|
SP1110182: म्लेच्छेषु भोगी भवति रमते च यथामरः|| १८||
SP1110191: अन्नमेवं विशिष्टं हि न तस्मात्परमं भुवि|
SP1110192: अन्नं प्रजापतिः प्रोक्तं स च संवत्सरो मतः|
SP1110193: संवत्सरश्च यज्ञो ऽसौ यज्ञे सर्वं प्रतिष्ठितम्|| १९||
SP1110201: तस्माद्भवन्ति भूतानि स्थावराणि चराणि च|
SP1110202: तस्मादन्नं विशिष्टं तु सर्वेभ्य इति वै श्रुतिः|| २०||
SP1110211: अन्नदानात्परं दानं नैव किंचिद्धि विद्यते|
SP1110212: अन्नाद्भवन्ति भूतानि तस्मात्तद्वै प्रशस्यते|| २१||
SP1110221: सुगन्धाः शीतलाश्चापो रसैर्दिव्यैः समन्विताः|
SP1110222: यः प्रयच्छति विप्रेभ्यस्तस्य दानफलं शृणु|| २२||
SP1110231: विमानं सूर्यसंकाशमप्सरोगणनादितम्|
SP1110232: सो ऽधिरुह्य दिवं याति वरुणस्य सलोकताम्|| २३||
SP1110241: तत्रासावयुतान्यष्टावुषित्वा देववत्सुखी|
SP1110242: कुले महत्यसंकीर्णे जायते धनधान्यवान्|| २४||
SP1110251: अपां तु पूर्णं यो भाण्डं ब्राह्मणाय प्रयच्छति|
SP1110252: रसास्तस्योपतिष्ठन्ति पूज्यते च दिवं गतः|| २५||
SP1110261: भाजनानि च यो दद्यात्सुपूर्णानि शुभानने|
SP1110262: भाजनं स्यात्स भोगानां तारयेच्च पितॄन्भयात्|| २६||
SP1110271: तडागं यस्तु कुर्वीत अपां देवि समृद्धिमत्|
SP1110272: गावः पिबन्ति वै यत्र सर्वे जन्तव एव च|| २७||
SP1110281: तारयित्वा च स पितॄंस्तथैव च पितामहान्|
SP1110282: प्रपितामहांश्च लोकेषु कामगेषु विहंगमः|
SP1110283: चरते देववद्देवि वर्षायुतशतानि षट्|| २८||
SP1110291: पुनश्च मानुषे लोके सर्वरोगविवर्जितः|
SP1110292: भोगी भवति भोगानां राजमात्रश्च जायते|
SP1110293: दाता यज्वा च बलवान्सुप्रभः प्रियदर्शनः|| २९||
SP1110301: अवटं यो नरः कुर्यादपां पूर्णं शुचिस्मिते|
SP1110302: दद्याच्च ब्राह्मणेभ्यस्तं भोजयित्वा यथार्थवत्|| ३०||
SP1110311: अष्टाभिः सुविचित्राभिः पताकाभिरलंकृतम्|
SP1110312: ध्वजेन वैजयन्त्या च पुष्पैश्च समलंकृतम्|| ३१||
SP1110321: स तारयित्वा तु पितॄन्विमानेन नरोत्तमः|
SP1110322: यात्यप्सरोपगीतेन वरुणस्य सलोकताम्|| ३२||
SP1110331: हिरण्यं हेम भूमिं वा तिलान्रत्नानि वापि यः|
SP1110332: प्रदद्यात्सर्वभूतेभ्यस्तस्य पुण्यफलं शृणु|| ३३||
SP1110341: स विमानेन महता सर्वलोकसमन्वितः|
SP1110342: इन्द्रलोकं स संप्राप्य मोदते विबुधो यथा|| ३४||
SP1110351: ततश्च्युतश्च धर्मात्मा सर्वकामसमृद्धिमान्|
SP1110352: कुले महति लोकेशो जायते सुभगश्च ह|| ३५||
SP1110361: यस्तु वृक्षं प्रकुरुते छायापुष्पफलोपगम्|
SP1110362: पथि देवि नरः सोम्ये स तारयति वै पितॄन्|| ३६||
SP1110371: तथैव दत्त्वा विप्रेभ्यो निष्क्रीय च पुनर्नरः|
SP1110372: स यत्फलमवाप्नोति तच्छृणुष्व महाप्रभे|| ३७||
SP1110381: यावद्वृक्षस्य पुष्पाणि उपयुज्यन्ति देहिनः|
SP1110382: फलानि चैव भक्ष्यन्ते जन्तुभिः फलितस्य तु|| ३८||
SP1110391: तावद्वर्षसहस्राणि तारयित्वा पितॄनपि|
SP1110392: सोमलोकं समासाद्य स मृतः फलमाप्नुयात्|| ३९||
SP1110401: फलानि यः प्रयच्छेत ब्राह्मणेभ्यः समाहितः|
SP1110402: फलानां स तु भागी स्याद्बहूनां सुभगश्च ह|| ४०||
SP1110411: काष्ठानि यः प्रयच्छेत हेमन्ते नरसत्तमः|
SP1110412: ब्राह्मणेभ्यः सदा देवि सो ऽग्निलोकं समश्नुते|| ४१||
SP1110421: भाजनं यः प्रयच्छेत हैमं रत्नविभूषितम्|
SP1110422: सो ऽप्सरःशतसंकीर्णे विमाने दिवि मोदते|| ४२||
SP1110431: राजतं यः प्रयच्छेत विप्रेभ्यो भाजनं शुभे|
SP1110432: स गान्धर्वपदं प्राप्य उर्वश्या सह मोदते|| ४३||
SP1110441: ताम्रं यो भाजनं दद्याद्ब्राह्मणेभ्यो विशेषतः|
SP1110442: स भवेद्यक्षराजस्य यक्षो बलसमन्वितः|| ४४||
SP1110451: गृहं यस्तु प्रयच्छेत सर्वकामसमृद्धिमत्|
SP1110452: स लोकं ब्रह्मणः प्राप्य सर्वकामैर्निषेव्यते|| ४५||
SP1110461: वर्षकोट्यः स तत्रोष्य चतस्रस्तेन कर्मणा|
SP1110462: गृहमेधी सदादाता भोगवांश्चैव जायते|| ४६||
SP1110471: औषधीर्यः प्रयच्छेत धान्यानि विविधानि च|
SP1110472: स सर्वकामसमृद्धं सोमलोकं समश्नुते|| ४७||
SP1110481: तत्र वर्षसहस्राणि सप्त स्थित्वा पुनर्नरः|
SP1110482: इह सर्वधनोपेतो भोगवानभिजायते|| ४८||
SP1110491: यस्तु क्षेत्रं प्रयच्छेत निष्पन्नं फलवत्पुनः|
SP1110492: स तु क्षेत्रं पुमान्भुक्त्वा प्राजापत्यं समश्नुते|| ४९||
SP1110501: यस्तु भूमिं प्रयच्छेत ब्राह्मणाय महात्मने|
SP1110502: सर्वलोकेषु स सुखी विमानेन सुवर्चसा|
SP1110503: बहून्यब्दसहस्राणि चरते कामरूपवान्|| ५०||
SP1110511: यदि मानुष्यमायाति स नरः कालपर्ययात्|
SP1110512: तत्र कामदुहा तस्य मही भवति सर्वशः|| ५१||
SP1110521: यस्तु वस्त्रं प्रयच्छेत ब्राह्मणाय महायशाः|
SP1110522: स लोकं प्राप्य वैराजं वर्षकोटिं सुखं वसेत्|| ५२||
SP1110531: आसनं यः प्रयच्छेत संवीतं ब्राह्मणाय वै|
SP1110532: स राज्यस्थानमाप्नोति स्वर्गं चाप्नोति विज्वरः|| ५३||
SP1110541: यस्तु शय्यां प्रयच्छेत स्वास्तीर्णां नरसत्तमः|
SP1110542: स तु भार्याः प्रिया दिव्या बह्वीर्भर्ता समश्नुते|| ५४||
SP1110551: यस्तु कन्यां प्रयच्छेत ब्राह्मणाय स्वलंकृताम्|
SP1110552: स गत्वा पितृलोकं वै वर्षायुतशतं वसेत्|| ५५||
SP1110561: इह चापि पुनर्जातः सर्वकामसमन्वितः|
SP1110562: भार्याः प्राप्नोति भक्ताश्च प्रजावांश्चोपजायते|| ५६||
SP1110571: अश्वं यस्तु प्रयच्छेत हेमचित्रं सुलक्षणम्|
SP1110572: स तेन कर्मणा देवि गान्धर्वं लोकमश्नुते|| ५७||
SP1110581: रथमश्वं गजं दासीं कन्यां गृहमथापि च|
SP1110582: भूमिं च यः प्रयच्छेत स राजा भुवि जायते|| ५८||
SP1110591: विधिना मन्त्रयुक्तेन तस्य धर्मफलं महत्|
SP1110592: सर्वकामदुहा सास्य धेनुर्भूत्वोपतिष्ठति|| ५९||
SP1110601: जलधेनुं च यो दद्यात्तस्य दानफलं शृणु|
SP1110602: प्रपां सभां तडागं वा कूपं वापि सुपुष्कलम्|| ६०||
SP1110611: कृत्वा कुम्भान्सुसंपूर्णान्गन्धमाल्यैरलंकृतान्|
SP1110612: पुष्पैश्च विविधाकारैरभ्यर्च्य द्विजसत्तमान्|| ६१||
SP1110621: भक्ष्यभोज्यैः सुतृप्तानां तिलपात्राणि दापयेत्|
SP1110622: दक्षिणां पुष्कलां दद्यात्तेभ्यस्तां स्पर्शयेत्ततः|| ६२||
SP1110631: आपः शिवाश्च सौम्याश्च तर्पयन्तु पितॄन्मम|
SP1110632: कामगाः कामदातारो भवन्त्विति च वै वदेत्|| ६३||
SP1110641: एवं दत्त्वा तु तां धेनुं पुनः क्रीत्वा च वै तदा|
SP1110642: वाहयेत्तां प्रपां देवि ब्रह्मलोकसमर्पणीम्|| ६४||
SP1110651: तिलपात्राणि दत्त्वा च तथा वस्त्रयुगं नवम्|
SP1110652: सुवर्णस्य च सांनिध्यं फलानि विविधानि च|
SP1110653: ततो दद्याच्छुचिः स्नातो ब्राह्मणेभ्यो यथाविधि|| ६५||
SP1110661: घृतं गावः प्रसूयन्ते घृतं भूम्यां प्रतिष्ठितम्|
SP1110662: घृतमग्निश्च देवाश्च घृतं मे संप्रदीयताम्|
SP1110663: एवं विधानतो दत्त्वा ब्रह्मलोकमवाप्नुयात्|| ६६||
SP1110671: यो नरो गां प्रयच्छेत सवत्सां कांस्यदोहनीम्|
SP1110672: हेमशृङ्गीं रूप्यखुरां दुकूलक्षौमवासिताम्|| ६७||
SP1110681: शय्यास्तरणसंपन्नां बहुपुष्पफलैर्युताम्|
SP1110682: ब्राह्मणांस्तर्पयित्वा तु गन्धमाल्यैरलंकृताम्|| ६८||
SP1110691: दानकाले ततस्तस्याः सुरा गात्राणि संश्रिताः|
SP1110692: ब्रह्मा तस्याः स्थितो मूर्ध्नि शक्रो ऽपानं समाश्रितः|| ६९||
SP1110701: चन्द्रादित्यौ च नेत्रस्थौ घ्राणे वायुः प्रतिष्ठितः|
SP1110702: मुखं तस्याः श्रितो वह्निर्जिह्वां सोमः स्वयं प्रभुः|| ७०||
SP1110711: कर्णयोस्तु दिशः सर्वाः शिरो रुद्राः समाश्रिताः|
SP1110712: पादयोर्लोकपालाः स्युः सर्वे ऽस्थीनि च पर्वताः|| ७१||
SP1110721: समुद्राः सप्त जठरे ग्रीवायां तपनाः श्रिताः|
SP1110722: सास्नां गङ्गा सरिच्छ्रेष्ठा पार्श्वे तु वसवः शुभाः|| ७२||
SP1110731: प्रजापतिरुपस्थं च मूत्रं तीर्थानि सर्वशः|
SP1110732: पुरीषं श्रीरभूत्तस्या नागाश्चान्त्राणि सर्वशः|
SP1110733: साध्या विश्वे ऽथ लोकाश्च पुच्छमाश्रित्य संस्थिताः|| ७३||
SP1110741: मन्त्रा यज्ञाश्च दानानि यमानि ऋषिभिः सह|
SP1110742: नक्षत्राणि ग्रहाश्चैव तारारूपाणि यानि च|| ७४||
SP1110751: गायत्री चैव तृष्टुप्च जगती पङ्क्तिरेव च|
SP1110752: अनुष्टुबृग्यजुश्चैव सामान्याथर्वणं तथा|| ७५||
SP1110761: लोकस्य मातरश्चैव मेघा वर्षमथापि च|
SP1110762: धर्मो नारायणश्चैव भूतानि सरितस्तथा|
SP1110763: रोमकूपाणि संश्रित्य तस्या देवा व्यवस्थिताः|| ७६||
SP1110771: यक्षाश्च राक्षसाश्चैव पिशाचाः पक्षिभिः सह|
SP1110772: यज्ञाश्च दक्षिणाश्चैव तथा चाप्सरसः शुभाः|| ७७||
SP1110781: गन्धर्वाश्च महात्मानो ये चान्ये ऽप्येवमादयः|
SP1110782: तस्या विषाणयोर्व्यास सर्व एव समाश्रिताः|| ७८||
SP1110791: फलानि यज्ञदानानां गतयश्च पृथग्विधाः|
SP1110792: वत्सं समाश्रिताः सर्वे सर्वदेवमयं शुभम्|| ७९||
SP1110801: देवैरध्यासितां तां तु सर्वैर्हस्तद्वयेन तु|
SP1110802: विप्रेभ्यो मन्त्रवद्धस्ते प्रदद्यात्सुसमाहितः|| ८०||
SP1110811: कुशान्सुवर्णबीजानि तिलान्सिद्धार्थकांस्तथा|
SP1110812: प्रदद्याद्धस्ततो ऽद्भिस्तु मन्त्रेणानेन सुव्रतः|| ८१||
SP1110821: सर्वदेवमयीं दोग्ध्रीं सर्वलोकमयीं तथा|
SP1110822: सर्वलोकनिमित्ताय सर्वदेवनमस्कृताम्|
SP1110823: प्रयच्छामि महासत्त्वामक्षयाय शुभामिति|| ८२||
SP1110831: एवं स दत्त्वा तां गां तु यत्र यत्र प्रजायते|
SP1110832: तत्र तत्र गता सा तं जन्तुं तारयते ऽक्षया|| ८३||
SP1110841: तथा कामदुहा चैव सर्वलोकप्रदा तथा|
SP1110842: सर्वज्ञानप्रदा चैव सर्वयज्ञफला तथा|| ८४||
SP1110851: सर्वांल् लोकांस्तया गत्वा रमते च यथामरः|
SP1110852: इह जातश्च तामेव कामगां संप्रपद्यते|| ८५||
SP1110861: स तया मानुषो जातो गोसहस्री महाबलः|
SP1110862: रूपवान्धनवांश्चैव बहुपुत्रश्च जायते|| ८६||
SP1110871: प्रसूयमानां यो गां तु दद्यादुभयतोमुखीम्|
SP1110872: यथोक्तेन विधानेन स जातिस्मरतां लभेत्|| ८७||
SP1110881: यस्तु गां संप्रयच्छेत ब्राह्मणेभ्यो यथातथम्|
SP1110882: तमप्यसौ भयाद्घोरात्त्रायते नरकादपि|| ८८||
SP1110891: कृष्णाजिनं तु यो दद्याद्व्रतिने ब्रह्मचारिणे|
SP1110892: पृथिवीफलमाप्नोति योगश्चास्य प्रवर्तते|| ८९||
SP1110901: योगिभ्यो ब्रह्मचारिभ्यो ब्राह्मणेभ्यो यतात्मवान्|
SP1110902: यः प्रयच्छेदावसथं सो ऽश्वमेधफलं लभेत्|| ९०||
SP1110911: आप्तोर्यामं पौण्डरीकं गोसहस्रं च विन्दति|
SP1110912: स्मृतिं च परमां लब्ध्वा योगमाप्नोति सुव्रतः|| ९१||
SP1110921: कमण्डलुं तु यो दद्याद्ब्राह्मणाय नरोत्तमः|
SP1110922: स तेन कर्मणा देवि धर्मनित्यत्वमाप्नुते|| ९२||
SP1110931: व्याधितं यस्तु विप्रर्षिं दीनं मूढमचेतसम्|
SP1110932: उद्धरेत यथाशक्त्या स मुच्येद्ब्रह्महत्यया|| ९३||
SP1110941: यः सुवर्णं प्रयच्छेत दरिद्राय द्विजातये|
SP1110942: दशानामश्वमेधानां फलं प्राप्नोति देवताः|| ९४||
SP1110951: यश्चैवेमानि सर्वाणि दानान्युक्तानि कृत्स्नशः|
SP1110952: ददाति युगपद्देव्यः पृथिव्यां सैकराड्भवेत्|| ९५||
SP1110961: इदं यः शृणुयान्नित्यं दद्याच्चैव स्वशक्तितः|
SP1110962: पठेत च महाभागाः सो ऽपि गच्छेत्त्रिपिष्टपम्|| ९६||
SP1119999: इति स्कन्दपुराण एकादशोत्तरशतो ऽध्यायः||