Lezing
Tragische aard in symbolische orde Pipi Langkous en Elfride Jelinek
- Datum
- vrijdag 22 februari 2019
- Tijd
- Serie
- Recht en tragedie
- Locatie
-
Kamerlingh Onnes Gebouw
Steenschuur 25
2311 ES Leiden - Zaal
- A1.44 (Lorentzzaal)
‘Lief klein pilletje peperneut, ik wil nimmer worden greut’ zo zeggen Pippi Langkous en haar vriendjes Tommy en Anika in het naar het hoofdpersonage genoemde, komische boek door Astrid Lindgren. De kinderen willen per slot geen ‘likdoorns en al die andere narigheid’ die kenmerkend zijn voor de volwassenheid. Wat ze vooral ook willen is een wereld handhaven die vrolijk en is en waarin met verbeelding kan worden gespeeld; een wereld die niet is onderworpen aan een dwingende, patriarchale wet.
Vertaald naar een ernstiger plan is eenzelfde dynamiek traceerbaar in de geschiedenis van Ulrike Meinhof, een van de leidende vrouwen uit de eerste generatie van de Rote Armee Fraktion. Deze groep kwam voort uit een beweging van jongeren die spel wilden inzetten om de macht van de staat uit te lokken en de onderdrukkende aard daarvan aan te tonen.
Elfride Jelineks stuk over deze figuur is een regelrechte tragedie. Maar zowel Lindgrens komische boek als Jelinkes tragedie hebben eenzelfde grondthema: dat de orde die zogenaamd nodig is omdat er orde moet zijn per definitie een tragische orde is, die ieder individu – maar sommige individuen en groepen meer dan anderen – confronteert met een dwingende macht die door dat dwingend karakter welhaast de kracht krijgt van het lot.
Frans-Willem Korsten is bijzonder hoogleraar ‘Literatuur en samenleving’ aan de Erasmus Universiteit en verbonden aan het Leiden University Centre for the Arts in Society. Samen met Yasco Horsman richtte hij het Centre for Art Literature and Law op. Hij was beste promotor van het jaar in 2014, publiceerde uitvoerig over soevereiniteit, en geeft les in Leiden, Den Haag en Rotterdam.