Leidse onderzoeksprojecten krijgen subsidie NWO Open Competitie
Meerdere wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben succesvol een aanvraag ingediend voor de NWO Open Competitie. Negen projecten binnen de sociale en geesteswetenschappen worden de komende periode door de NWO gefinancierd.
In totaal kregen 59 onderzoekers een subsidie vanuit de NWO. Zij verdelen een bedrag van 39 miljoen euro. Onderzoekers konden een bedrag van maximaal 750 duizend euro aanvragen.
Hieronder een overzicht van alle wetenschappers van de Universiteit Leiden die geld krijgen vanuit deze subsidieronde:
Het vervagen van taal grenzen
Aanvragers: prof. dr. E.O. Aboh (Universiteit van Amsterdam), dr. F.K. Ameka (Universiteit Leiden), dr. M.C.P.C Parafita Couto (Universiteit Leiden)
Met het grootste gemak verweven meertalige mensen hun talen met elkaar, als schilders die kleuren laten samenvloeien op het doek. Dit proces wordt Code-switching/Code-mixing (CSCM) genoemd. In meertalige gemeenschappen in Benin (West-Afrika) en Belize (Midden-Amerika), is CSCM de norm in conversatie, maar we weten het nog steeds niet hoe sprekers zich mentaal aanpassen aan zulke meertalige contexten. Met behulp van analytische tools uit de taalwetenschap proberen we in dit project erachter te komen hoe meertalige sprekers dit doen. De bevindingen kunnen van invloed zijn op het taalbeleid in het onderwijs in deze meertalige gemeenschappen waar taalvermenging de dagelijkse praktijk is.
Digitale oorlog in de Sahel: Fulani sociale netwerken in oorlog en cultureel geweld
Aanvrager: prof. dr. M.E. de Bruijn (Universiteit Leiden)
Sinds 2012 is de Sahel het toneel van toenemend gewelddadig conflict. Dit project onderzoekt of er een causaal verband bestaat met de opkomst van digitale communicatie, met name sociale media. Digitale communicatie versterkt de netwerkstructuur van conflict. In de (trans)regionale conflictnetwerken circuleren misinformatie en culturele uitingen die geweld legitimiren en aanzetten tot geweld. Deze discursieve oorlog versmelt met de daadwerkelijke conflicten. Dit interdisciplinaire project combineert kwalitatief historisch-etnografisch met kwantitatief digitaal onderzoek. Het netwerk van de Fulani dient als voorbeeld. Het project waarschuwt voor mogelijke toename van etnisch geweld, mede als gevolg van de intensivering van het gebruik van sociale media.
Cross-linguïstische eigenschappen van hoeveelheidsuitdrukkingen: de invloed van ons brein op taal
Aanvrager: prof. dr. J.S. Doetjes (Universiteit Leiden)
Hoeveelheidsuitdrukkingen in verschillende talen van de wereld laten opmerkelijke overeenkomsten zien die niet verklaard kunnen worden door genetische verwantschap. Hebben deze eigenschappen te maken met menselijke cognitie? Dit project onderzoekt cross-linguïstische eigenschappen van hoeveelheidsuitdrukkingen in het licht van wat we weten over de mentale representatie van hoeveelheid, met als doel meer te weten te komen over de invloed van ons brein op taal.
Leren van je fouten: de ontwikkeling van woordproductie bij peuters
Aanvragers: prof. dr. C.C. Levelt (Universiteit Leiden), prof. dr. J.P.M. Fikkert (Radboud Universiteit)
Waarom zeggen peuters ‘toe’ in plaats van ‘stoel’? Is dit een verspreking of hebben ze een articulatieprobleem? De oorzaak kan ook in het mentale woordenboek van het kind liggen: is het woord ‘stoel’ wel goed waargenomen toen ze het leerden, of is het als ‘toe’ opgeslagen? Om woorden goed uit te kunnen spreken moet er op verschillende niveaus tegelijk kennis vergaard én toegepast worden. Dat gaat bij peuters lang niet altijd goed, maar van fouten kunnen ze leren! In dit project willen we doorgronden hoe peuters dat doen, door zowel hun waarneming als hun productie van woorden te bestuderen.
Anderszins thuis: Erfgoed bekeken door de lens van diversiteit
Aanvrager: prof. dr. P.J. Pels (Universiteit Leiden)
Ondanks praktijkonderzoek naar de thuiscultuur van minderheden, en pogingen erfgoedbeleid en -praktijk diverser te maken, blijft veel erfgoedbeleid hangen op gezaghebbende vormen van ‘wij’/’zij’-denken en daaruit voortkomende vormen van uitsluiting. Maar ‘thuis’ kan niet worden gereduceerd op de tegenstelling ’wij’ en ‘zij’: wij herinneren ons een eerder thuis; de reis er vandaan; wij maken ‘thuis’ waar we zijn, met die herinneringen, maar ook met toekomstwensen en -verlangens; en onder condities die door anderen zijn gesteld. Kijkend door deze meer complexe lens van ‘thuis’, vragen wij hoe gezaghebbende erfgoed-taal en -praktijken (kunnen) worden hervormd en gedemocratiseerd.
De wereld van fragmenten
Aanvrager: prof. dr. A.B. Wessels (Universiteit Leiden)
Fragmenten zijn fascinerend en gevaarlijk: zij vragen om reconstructie. Maar vrijwel elke reconstructie zal afhangen van stilzwijgende vooronderstellingen: ‘biases’. Neem de fragmenten van de Romeinse tragedie. Bij de reconstructie en interpretatie daarvan is vaak uitgegaan van de gedachte dat ze wel op Griekse voorbeelden geënt moesten zijn. Dat heeft grote gevolgen gehad voor ons beeld van de Romeinse literatuur. Wij creëren een online platform waarmee we de receptie van deze fragmenten onderzoeken. Dit voorbeeld van omgang met fragmenten zetten wij in binnen het hedendaagse onderwijs om studenten bewust te maken van hun stilzwijgende vooronderstellingen.
Kijk je me aan als ik tegen je praat? Effecten van leeftijd en sociale angst
Aanvrager: prof. dr. P.M. Westenberg (Universiteit Leiden)
Volwassenen die last hebben van sociale angst (om afgewezen of bekritiseerd te worden), vermijden oogcontact. Onbedoeld houden ze daarmee hun angst in stand. Over (vermijding van) oogcontact door kinderen en jongeren is nog weinig bekend. Dit project vergelijkt oogcontact van kinderen en jongeren met en zonder sociale angst klachten om te achterhalen hoe oogcontact zich normaal ontwikkelt en wat er mis gaat bij sociaal angstigen. Naast de duur van het oogcontact vergelijken we specifieke patronen van kijkgedrag, zoals de ongeschreven regels voor kijkgedrag die de spreker en de luisteraar volgen wanneer ze van rol wisselen in een gesprek.
Vergeten afkomst. Repercussies van het Nederlandse slavernijverleden in de Indische Oceaan
Aanvrager: prof. dr. N.K. Wickramasinghe (Universiteit Leiden)
Dit grootschalig project onderzoekt de familiegeschiedenissen van voormalig slaafgemaakten én hun afstammelingen onder Nederlands en Brits koloniaal bewind in Sri Lanka en Zuid-Afrika. Waarom werd niet de herinnering aan maar juist het vergeten van dat slavernijverleden de bouwsteen van hun individuele en groepsidentiteit? Dit project analyseert hoe processen van identiteits-, groeps- en gemeenschapsvorming verweven raakten met vergeten slavernijafkomst onder koloniaal bestuur, en gaat zo op zoek naar de verborgen naweeën van Nederlandse slavenhandel rond de Indische Oceaan.
Staten in shock: het aanpassingsvermogen van bestuursstelsels aan grensoverschrijdende crises
Aanvragers: prof. dr. A.K. Yesilkagit (Universiteit Leiden), dr. P. Bezes (CNRS), dr. S.L. Kuipers (Universiteit Leiden)
In de laatste twintig tot dertig jaar hebben nationale staten te maken gehad met existentiële en grensoverschrijdende crises en schokken. De wijze waarop staten zijn omgegaan met deze schokken is verre van ideaal. In dit project onderzoeken we hoe de bestuursstelsels van nationale staten reageren op grensoverschrijdende crises en of overheden in staat zijn om die zodanig aan te passen dat toekomstige schokken beter kunnen worden opgevangen.