Explosieve toename zaken Internationaal Gerechtshof uitzonderlijk
Sinds de oprichting in 1947, behandelde het Hof niet zoveel zaken als nu. De teller staat momenteel op 22 zaken. Vorige week deed het Internationaal Gerechtshof drie uitspraken in belangrijke zaken. ‘Het regent uitspraken en dat is uitzonderlijk,’ zegt Eric De Brabandere, hoogleraar internationale geschillenbeslechting, tegen de diverse mediakanalen.
Vertrouwen in de internationale rechtspraak
De Brabandere: ‘Het is een sneeuwbaleffect. Hoe meer zaken je hebt, hoe meer vertrouwen er is.’ Enerzijds zijn landen minder bereid om via een dialoog een conflict te beslechten, waardoor de gang naar het Gerechtshof wordt ingezet. Anderzijds heeft het Gerechtshof in de afgelopen jaren laten zien, dat het loont om een zaak via hen aan te spannen. ‘Er is een hernieuwd vertrouwen in de internationale rechtspraak.’
Overwinning op papier
Alhoewel de uitspraken van het Hof bindend zijn, hebben ze in het conflict vaak geen directe uitwerking. ‘Over het algemeen geldt dat uitspraken worden nageleefd, maar niet altijd,’ meldt De Brabandere. Na het tussenvonnis van vorige week was Israël niet van plan zijn tactiek te veranderen. Ook het bevel in maart 2022, dat Rusland zijn militaire operatie in Oekraïne moest staken, werd destijds in de wind geslagen. Een uitspraak van het Hof betekent echter wel een ‘overwinning op papier,’ dat op termijn juridische duidelijkheid geeft welke staat het internationale recht al dan niet heeft overtreden. Daarnaast kan het Hof voorlopige maatregelen opleggen, waarmee minstens tijdelijk, verdere escalatie en stabilisatie in een bepaald conflict kan worden bereikt. Een publiekelijk vonnis door het Hof, kan er bovendien toe leiden dat een staat internationaal geïsoleerd raakt, zegt De Brabandere.
Expliciete toestemming
Harde eis is, dat het Hof alleen een uitspraak doet in geschillen, die de landen expliciet aan het Hof hebben overgedragen, zegt De Brabandere. Over Genocide was vooraf al aanvaard dat het Hof uitspraak kan doen, maar in grote conflicten als Rusland-Oekraïne is een expliciete toestemming van beide staten nodig om de zaak voor het Internationaal Gerechtshof te brengen. Hetzelfde geldt voor het Israël-Palestina conflict. ‘Deze expliciete toestemming ontbreekt vaak in een conflict.’ Via bestaande verdragen kan een uitspraak worden gedaan, maar die is veel beperkter in omvang dan het conflict zelf. ‘Landen proberen nu hun situatie op de grond naar het recht te wringen, dat niet altijd lukt.’ Daarmee voorkomt het Hof een verdere toestroom van nog méér zaken, aldus De Brabandere.
Meer informatie?
Het volledige artikel in NH-nieuws
Beluister het NPO1 radio fragment
Foto: Tingey Injury Law Firm via Unsplash