Waarom geldt er in Nederland geen stemplicht meer?
In 1970 werd de stemplicht in Nederland afgeschaft. Dit werkte destijds niet en is om praktische en ideologische redenen afgeschaft, meldt Wim Voermans, hoogleraar Staatsrecht, voor BNNVARA.
Vanaf 1917 gold 53 jaar lang een stemplicht- ook wel opkomstplicht genoemd - in Nederland. Een grote meerderheid in de Tweede Kamer stemde in 1970 voor afschaffing. De voornaamste reden was dat stemplicht afbreuk doet aan het vertrouwen in de democratie. Ook de praktische onuitvoerbaarheid bleek een probleem, zegt Voermans. ‘Het is een vrije keuze om te gaan stemmen of niet. Je wil niet gedwongen worden door de staat.’
De afschaffing van de stemplicht had grote gevolgen voor de opkomst. Niet zozeer voor de Tweede Kamer verkiezingen (opkomst 80%), maar wel voor de Provinciale Staten en Gemeenteraadsverkiezingen, met een afname van 10-20% en zelfs 40% voor de verkiezingen voor het Europees Parlement, licht Voermans toe.
In andere landen, waaronder België geldt nog steeds een stemplicht. Ook daar werk het niet en de opkomst is daar bovendien niet veel groter dan bij ons. Niet stemmen levert daar een boete op. Vervolging vindt echter niet plaats. Volgens Voermans levert het ‘veel chagrijn op voor een paar tientjes.’
Meer weten?
Beluister de volledige podcast van BNNVARA
Foto: Arnaud Jaegers via Unsplash